اوکراین در عرصه آموزش عالی، تاریخی طولانی و غنی و نیز چهره‌ای شناخته شده در میان دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و اساتید دانشگاهی سراسر جهان دارد.
به گزارش سرویس «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی آژانس اجرایی آموزش، سمعی و بصری و فرهنگی اتحادیه اروپا، کمیسیون آموزش اروپا در این گزارش به معرفی نظام آموزش عالی اوکراین پرداخته که یکی از محبوب‌ترین و بهترین کشورهای ارائه‌دهنده تحصیلات تکمیلی در قاره اروپا محسوب می‌شود. برخی از مهمترین ویژگی‌های نظام آموزش عالی این کشور به شرح زیر است:
– قانون آموزش عالی اوکراین
محتوای قانونی آموزش عالی در اوکراین مبتنی بر قانون اساسی این کشور است که قوانین آموزش، آموزش عالی، فعالیت‌های علمی و فناوری، بودجه دولتی، نظام بودجه اوکراین، قانون کار اوکراین و دکترین توسعه آموزش و سایر قوانین را شامل می‌شود. علاوه بر این، قوانین بسیاری بر نظام جامع آموزش عالی اوکراین حاکم است که عملکرد بخش‌های مختلف آن را تحت نظارت دارند.
– انواع دوره‌های آموزش عالی و مدارک تحصیلی مرتبط با آن
در نظام آموزش عالی اوکراین چهار مقطع تحصیلی وجود دارد که شامل دوره تخصصی مرحله اول، کارشناسی، دوره تخصصی مرحله دوم و کارشناسی ارشد می‌شود و به اختصار عبارتند از:
– دوره تخصصی مرحله اول: یک دوره کوتاه مدت آموزشی در سیکل اول آموزشی است که پس از اتمام تحصیلات متوسطه آغاز می‌شود و شامل آموزش مهارت‌های خاص و دانش کافی برای پذیرش وظایف شغلی مشخص و اخذ پست‌های پایه در برخی مشاغل اقتصادی است. طول مدت این دوره به طور عادی دو و نیم الی سه سال است.
– کارشناسی: مقطعی از مهارت علمی در آموزش عالی است که افراد پس از اتمام تحصیلات متوسطه وارد آن می‌شوند و در این دوره مهارت‌های خاص و دانش کافی برای انجام حرفه‌های خاص نظیر اقتصاد، علوم، مهندسی، فرهنگ و هنر می‌آموزند. مدت اتمام این دوره به طور عادی چهار سال است و دانشجویان باید طی این چهار سال ۲۴۰ واحد درسی را پشت سر بگذارند.
– دوره تخصصی مرحله دوم: مقطعی از مهارت علمی در سطح آموزش عالی است که افراد حائز مدرک کارشناسی برای تکمیل تحصیلات خود گام به این مرحله می‌گذارند. در این دوره نیز مهارت‌های علمی و آموزشی برای انجام فعالیت‌های حرفه‌ای در رشته‌های اقتصاد، علوم، مهندسی، فرهنگ و هنر آموزش داده می‌شود. طول این دوره تحصیلی نیز به طور عادی یک سال و تعداد واحدهای درسی مورد نیاز ۶۰ واحد است.
– کارشناسی ارشد: دوره‌ای از تحصیلات عالی است که افراد پس از اتمام تحصیلات تکمیلی در مقطع تخصصی مرحله دوم با ورود به مقطع کارشناسی ارشد، مهارت‌های لازم برای داشتن شخصیت خلاق در سطوح مختلف حرفه‌ای در فعالیت‌هایی نظیر مهندسی، مدیریت بازرگانی، آموزش و هنر را کسب می‌کنند. اتمام این دوره تحصیلی یک الی یک و نیم سال زمان برده و مستلزم گذراندن ۶۰ الی ۹۰ واحد درسی است. در طول این دوره دانشجویان بایستی نسبت به نگارش رساله خود اقدام کنند.
دوره‌های تخصصی و ارشد در رشته‌هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی پس از تحصیلات متوسطه آغاز شده و پنج الی شش سال به طول می‌انجامد که دانشجویان این دوره مستلزم گذراندن ۳۰۰ الی ۳۶۰ واحد درسی هستند.
به فارغ‌التحصیلان آموزش عالی در اوکراین گواهینامه علمی مرتبط با مقطع تحصیلی مربوطه اعطا می‌شود. این دیپلم‌های رسمی به عنوان گواهینامه علمی و گواهی مهارت، اخذ مدرک تحصیلی مرتبط را در آموزش عالی تایید می‌کنند.
– انواع موسسات آموزش عالی اوکراین از نظر سطح علمی
قانون آموزش عالی اوکراین مصوب سال ۲۰۰۲ میلادی چهار رده موسسه آموزش عالی حائز اعتبار علمی را تعیین کرده است که عبارتند از:
– موسسات آموزش عالی سطح یک که به آموزش مهارت‌های تخصصی سطح پایه می‌پردازند.
– موسسات آموزش عالی سطح دو که به آموزش دوره‌های تخصصی سطح پایین و کارشناسی می‌پردازند.
– موسسات آموزش عالی سطح سه که به تربیت دانشجویان مقاطع کارشناسی و دوره تخصصی پرداخته و در برخی از رشته‌ها نیز دوره‌های مهارت ارشد ارائه می‌دهند.
– موسسات آموزش عالی سطح چهار که به تربیت دانشجویان مقاطع ارشد، دوره تخصصی، ارشد و دکترا می‌پردازند.
– انواع موسسات آموزش عالی در اوکراین
در اوکراین شش نوع موسسه آموزش عالی وجود دارد که شامل دانشگاه، آکادمی، انستیتو، هنرستان و مدرسه عالی هنر، کالج‌ها و موسسات فنی و حرفه‌ای هستند. در مجموع در اوکراین ۶۶۱ موسسه آموزش عالی دولتی و ۱۸۵ موسسه آموزش عالی خصوصی وجود دارد.
– بودجه آموزش عالی
موسسات آموزش عالی دولتی در اوکراین توسط بودجه دولتی وزارت علوم، ورزش و جوانان تامین اعتبار می‌شوند. موسسات آموزش عالی وابسته به شهرداری نیز با بودجه شهرداری‌ها تامین اعتبار می‌شوند. همچنین بودجه موسسات آموزش عالی خصوصی نیز از سوی صاحبان و بانیان آنها تامین می‌شود.
– سهم دانشجویان و حمایت‌های مالی
دانشجویان دانشگاه‌های دولتی اوکراین هیچ گونه شهریه‌ای نمی‌پردازند. علاوه بر این دانشجویان تمام وقتی که نمرات عالی کسب کنند نیز بورسیه دریافت می‌کنند. اعضای دانشگاهی نیز سه نوع حقوق دریافت می‌کنند که عبارت از حقوق دانشگاهی، حقوق اجتماعی و حقوق خاص هستند. میزان مرسوم حقوق استادان دانشگاه‌های این کشور نیز بر مبنای سطح علمی تدریسی و حجم ساعات تدریس تعیین می‌شود که این میزان ۶۰ الی ۷۰ درصد حداقل استانداردهای زندگی در این کشور را شامل می‌شود. دانشجویانی که در دانشگاه‌های غیردولتی تحصیل می‌کنند نیز باید شهریه تحصیلی خود را به صورت مقطعی پرداخت کنند. این دانشجویان این امکان را دارند که از سوی بانک‌های خصوصی یا دولت، وام‌های تحصیلی دریافت کنند ضمن اینکه اولیای دانشجویان می‌توانند تقاضای تخفیف مالیاتی کنند.
– مدارک علمی دانشگاه‌های اوکراین و اعتبار آنها
نظام ملی سنجش کیفیت مدارک علمی دانشگاه‌های اوکراین با استفاده از گواهی و آیین‌نامه‌های اداره اعتبار و گواهی وزارت علوم، ورزش و جوانان این کشور اجرا می‌شود. مراحل سنجش اعتبار مدارک دانشگاهی شامل سنجش اعتبار دوره‌های آموزشی و اعتبار موسسه آموزش عالی ارائه کننده دوره آموزشی مربوطه می‌شود. هر موسسه آموزش عالی می‌بایست حداقل استانداردهای مورد نیاز برای آموزش عالی را دارا باشد. موسسات آموزش عالی در صورتی که دو سوم رشته‌های آموزشی آنها تایید شدند، اعتبار علمی دریافت می‌کنند.
– نحوه پذیرش دانشجو
سیاست‌های پذیرش دانشجو از سوی وزارت علوم، ورزش و جوانان اوکراین تعیین شده است. برای پذیرش در مقطع کارشناسی نیاز به گذراندن ارزشیابی اجباری مستقل است که این سیستم ارزیابی از سوی وزارت علوم، ورزش و جوانان اوکراین انجام می‌شود و نمرات اخذ شده توسط داوطلبان نباید از حداقل تعیین شده کمتر باشد. ضمن اینکه میانگین نمرات مدرسه داوطلبان نیز در این ارزیابی به حساب می‌آید. در مقطع بعدی یعنی کارشناسی ارشد نیز داوطلبان باید آزمون‌های ورودی را پشت سر گذارند.
