سایت حقوقی دادآور
پرتغال کشوری در جنوب غربی اروپا با حدود ۱۰ میلیون نفر جمعیت است و دانشگاههای آن در سال ۱۲۹۰ میلادی پا به عرصه وجود گذاشتند.
به گزارش سرویس «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در پرتغال و در اوایل شکلگیری ملیت پرتغالی، کشیشان مسیحی گردانندگان اصلی نظام آموزشی این کشور بودند. دانشگاههای پرتغال در سال ۱۲۹۰ میلادی عرض اندام کردند و با گسترش سرزمینهای تحت استعمار پرتغال در جهان، قدیمیترین مدرسه عالی مهندسی آمریکای لاتین در سال ۱۷۹۲ میلادی تاسیس شد. همچنین قدیمیترین دانشکده پزشکی در آسیا با عنوان «کالج پزشکی گوآ» در سال ۱۸۴۲ میلادی به دست پرتغالیها تاسیس شد.
در این گزارش به نقل از پایگاه اینترنتی اتحادیه دانشگاههای اروپایی (EUA)، نظام آموزش عالی پرتغال به عنوان یکی از قدیمیترین نظامهای آموزشی اروپا و جهان مورد بررسی قرار میگیرد که جزئیات آن به شرح زیر است:
تحصیل در پرتغال
تحصیل در پرتغال تا سن ۱۸ سالگی و اتمام مقطع دوازدهم اجباری و رایگان است. آموزش در این کشور از سوی وزارت آموزش، آموزش عالی و علوم پرتغال ارائه و مدیریت میشود. در این کشور همچنین یک نظام آموزشی دولتی و تعداد زیادی مدرسه و دانشکدههای خصوصی وجود دارند. نخستین دانشگاههای قرون وسطایی نظیر دانشگاه «کوئیمبرا» در قرن ۱۳ میلادی در این کشور تاسیس شدند. نظام آموزش عالی این کشور نیز با نظام آموزش عالی کشورهای منطقه اروپا هماهنگ است.
نرخ باسوادی در پرتغال ۹۵.۴ درصد است که از این تعداد ۹۷ درصد از مردان و ۹۴ درصد از زنان باسواد هستند. بنابر اعلام اداره آمار پرتغال، تنها ۳.۷ میلیون نفر از کارگران این کشور یعنی ۶۷ درصد از جمعیت شاغل فعال، تحصیلات ابتدایی خود را به اتمام رساندهاند. بنابراین آمار، ۸۱ درصد از جمعیت شاغل از سطح پائینی از تحصیلات بخوردارند و ۱۲ درصد نیز در سطح متوسط تحصیل کردهاند.
با وجود حرکت تدریجی پرتغال به سمت پیشرفت و توسعه در دهه ۶۰ میلادی، نظام آموزشی این کشور تا قرن بیستم عقبافتاده باقی مانده بود اما در نهایت از این دوره به بعد این کشور به برخی از موفقیتهای کشورهای توسعهیافته در زمینه تحصیلات عالی دست یافت.
نظام آموزشی در پرتغال
نظام آموزشی در پرتغال شامل مقاطع ذیل میشود:
– آموزش پیشدبستانی
این دوره تحصیلی که کودکان سنین سه تا پنج سال را دربرمیگیرد، اختیاری است و از سوی مهدهای کودک، موسسات خیریه و مدارس خصوصی ارائه میشود.
– آموزش ابتدایی اجباری
آموزش ابتدایی در این کشور اجباری و رایگان بوده و ۹ سال به طول میانجامد. در این مقطع نوجوانان شش تا ۱۵ ساله به تحصیل میپردازند. این مقطع از سه دوره متوالی تشکیل میشود.
– آموزش پس از متوسطه اجباری
این مقطع تحصیلی که سه سال به طول میانجامد برای دانشآموزانی است که قصد ادامه تحصیل یا ورود به بازار کار را دارند. مقطع پس از متوسطه که شامل رشتههای علوم تجربی، علوم انسانی، هنر تخصصی، آموزش فنی و حرفهای میشود از سوی مدارس و هنرستانها ارائه میشود.
– آموزش عالی
آموزش عالی در پرتغال شامل دانشگاهها و مدارس پلیتکنیک میشود. تقویم آموزشی در این کشور نیز از ماه اکتبر آغاز میشود.
موسسات آموزشی در پرتغال همچنین به دو سیستم دولتی و غیردولتی تقسیم میشوند و مقاطع آموزش عالی این کشور شامل کارشناسی (دوره اول)، کارشناسی ارشد (دوره دوم) و دکتری (دوره سوم) شده که توسط دانشگاهها و مدارس پلیتکنیک به دانشجویان ارائه میشوند. مقطع کارشناسی در پرتغال به طور میانگین سه سال به طول میانجامد و طول مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاههای این کشور نیز یک تا دو سال است. تحصیل در مقطع دکتری نیز سه تا چهار سال طول میکشد. دانشجویان مقطع کارشناسی بین ۱۸۰ تا ۲۴۰ واحد، مقطع کارشناسی ارشد حدود ۹۰ تا ۱۲۰ واحد و مقطع دکتری ۱۸۰ تا ۲۴۰ واحد درسی را پشت سر میگذارند.
ورود به دانشگاهها
ورود به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی در پرتغال به میزان ظرفیتهای خالی موجود در دانشگاهها بستگی دارد که این ظرفیتها از سوی مرکز ملی آزمونهای این کشور که توسط مدیریت کل آموزش عالی پرتغال تعیین شده، اعلام میشود. پذیرش در آزمون سراسری دانشگاههای این کشور از ماه ژوئیه تا ماه اوت با ارائه فرم درخواست به مراکز آزمون حاضر در محل سکونت داوطلبان و به صورت اینترنتی و توسط سایت رسمی وزارت آموزش عالی پرتغال انجام میشود. داوطلبان برای شرکت در این آزمون باید مدرک تحصیلی پایان دوره ۱۲ ساله پیش از دانشگاه خود یا مدرک معادل را ارائه دهند.
اعتبار علمی دانشگاههای پرتغال
بنابر اعلام موسسه «یونیورسیتاس ۲۱» و رتبهبندی اعلام شده این موسسه در سال ۲۰۱۳ میلادی، پرتغال از حیث داشتن بهترین نظام آموزش عالی در جهان در رتبه ۲۲ قرار گرفته است. این رتبه برخلاف سایر رتبهبندیها به جای مقایسه موسسات آموزش عالی، سیستمهای آموزش عالی را با یکدیگر مقایسه میکند. بنابراین رتبه فوق نه تنها نشاندهنده کیفیت شبکه آموزشی این کشور است بلکه از نظر محلی نیز کیفیت مراکز علمی این کشور را نیز نشان میدهد.
شیوههای مختلف ارائه آموزش در پرتغال
همانطور که عنوان شد آموزش عالی در پرتغال شامل تحصیل در دانشگاهها و تحصیل در مدارس پلیتکنیک میشود که این آموزشها به شیوههای متفاوتی ارائه میشوند. اکثر قریب به اتفاق داوطلبان تحصیل در مقطع آموزش عالی در پرتغال بین ۱۸ تا ۲۵ سال سن دارند اما با این حال حتی افراد بالاتر از ۲۵ سال که موفق به پشت سرگذاشتن مقطع متوسطه نیز نشدهاند و مدارک مرتبط مورد نیاز را ندارند در صورت اثبات داشتن مهارتها و دانش مورد نیاز میتوانند برای پذیرش در دانشگاهها اقدام کنند.
تحصیلات خاص
این شیوه تحصیلی از طریق نظام مدارس پرتغال قابل ارائه است که عبارتند از:
– آموزش خاص: هدف از ارائه این آموزشها احیاء وضعیت اجتماعی- آموزشی و همسو کردن افراد با نیازهای آموزشی خاص با توجه به توانایی جسمانی و روحی آنها است.
– آموزش مهارتی: به منظور تکمیل فرآیند آمادهسازی جوانان برای زندگی شغلی، این آموزشهای مهارتی ارائه میشوند تا بدین ترتیب دانشجویان را به بازار کار معرفی کنند و آنها را نیز به مهارتها و دانش مورد نیاز تجهیز کنند. این دوره آموزشی برای کلیه داوطلبانی که دوره متوسط خود را به پایان رساندهاند قابل ارائه است. همچنین دانشآموزانی که موفق به اتمام این دوره در سنین معین نشدهاند و افراد شاغلی که در حرفه خود به دنبال آموزش و یادگیری بیشتری هستند نیز میتوانند در این مقطع تحصیل کنند.
– آموزش بزرگسالان: آموزش بزرگسالان در پرتغال با هدف فراهم کردن فرصت ادامه تحصیل برای بزرگسالان ارائه میشود. این دوره برای افرادی که از سن معمول برای ادامه تحصیل گذشتهاند یا فرصت ورود به یکی از مراحل نظام آموزشی را نیافتهاند، فرصت دوبارهای ایجاد میکند.
– آموزش از راه دور: آموزش از راه دور با استفاده از فنآوریهای جدید و رسانههای صوتی-تصویری به عنوان یکی دیگر از حلقههای کاملکننده زنجیره آموزشی در پرتغال ارائه میشود. مهمترین مرکز ارائهکننده آموزش از راه دور در پرتغال دانشگاه آزاد «آلبرتا» است.
آموزش زبان پرتغالی در خارج
آموزش زبان پرتغالی در خارج از این کشور با هدف اشاعه و ترویج تحصیل در فرهنگ و زبان پرتغالی ارائه میشود. این آموزشها به شیوههای مختلفی نظیر آموزش در مدارس و کلاسهای فوق برنامه در سایر کشورها ارائه میشوند. این آموزشها همچنین شامل تربیت و حفظ استادان پرتغالی زبان در دانشگاههای خارجی میشوند.
آموزش پوششی
هدف از ارائه آموزشهای پوششی این است که اشخاص از این راه میتوانند علم و ظرفیت خود را در راه تکمیل تحصیلات دانشگاهی یا پرکردن خلاءهای اجتماعی که به هر دلیلی برای آنها رخ داده، بهبود بخشند.
