به گزارش خبرگزاری کتاب ایران به نقل از ستاد خبری بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، نشست تخصصی «بررسی تبادل حقوق ترجمه و نشر» شنبه ۱۴ از ساعت ۱۰ تا ۱۲ در سرای اهل قلم بین‌الملل بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. کیلات که در جمع ناشران و فعالان حوزه‌های مختلف صنعت نشر سخنرانی می‌کرد، با ارایه تعریفی از کپی‌رایت، اظهار کرد: کپی‌رایت نوعی مالکیت فکری است که می‌کوشد از آن‌چه به کار ذهن مربوط است، صیانت کند.
وی ادامه داد: به جز متن‌های ادبی که توسط نویسنده نوشته و به وسیله تصویرگر طراحی می‌شود، آثار دیگری مانند عکاسی، هنر، فیلم و موسیقی نیز در حوزه قوانین کپی‌رایت قرار می‌گیرند.
کیلات با بیان این‌که التزام به قانون کپی‌رایت برای تمام مردم ضروری است، عنوان کرد: اگر به مرور زمان برخی افراد به این کار عادت ورزند، مولفان دیگر نمی‌توانند امرار معاش کنند و خلاقیت آنان برای تولید آثار خوب و مناسب از بین می‌رود.
وی با اشاره به دیگر تبعات این موضوع، عنوان کرد: از سوی دیگر ناشران نیز دچار مشکل می‌شوند زیرا نمی‌توانند سرمایه خود را برگردانند و نباید از این نکته غافل بود که کپی‌رایت باید با رضایت هر دو طرف ناشر عضو کنوانسیون بین‌المللی کپی‌رایت انجام شود.
به گفته کیلات، این عضویت موجب اطمینان از حفاظت حداقلی از استانداردها می‌شود، زیرا رعایت نکردن کپی‌رایت موجب می‌شود ناشران بین‌المللی مبالغ زیادی در اثر نقض این قانون از دست بدهند.
وی در بخش دیگر سخنان خود به برخی قوانین عمومی در حوزه کپی‌رایت اشاره کرد و گفت: یکی از این موارد، حقوق عمومی «آنگلوساکسون» است که اغلب در اروپا و غرب استفاده می‌شود و در آن کپی‌رایت را به عنوان حق مالکیتی تعریف می‌کند که قابل فروش، انتقال و اجازه دادن است.
وی با بیان این‌که در عرف و کسب و کار نشر آمریکا نیز مولف معمولا کپی‌رایت اثر را برای خود نگه می‌دارد، اظهار کرد: نویسنده معمولا حق اثر را برای مدتی به یک فرد دیگر (ناشر) واگذار می‌کند و اگر تمام حقوق آثارش واگذار شود، شخص جدید (ناشر) صاحب حقوق آن است که در نشر آثار آموزشی، آکادمیک و دایره‌المعارف‌ها مرسوم است.
کیلات همچنین به قانون مدنی اروپا در این حوزه اشاره کرد و یادآور شد: در این قانون حق مولف را به عنوان یک حق انسانی تعریف کرده‌اند و بیشتر بر حق مولف تاکید می‌کنند و مالک حق یک اثر می‌تواند حقوق مادی آن را به شخص ثالث (ناشر) منتقل کند.
وی اظهار کرد: مالک کپی‌رایت همواره مالکیت خود را حفظ می‌کند و انتقال مالکیت ممکن نیست و در این میان از طریق حق واگذاری، مولف حق استفاده تعریف‌شده‌ای برای مدت معین و هدف معینی را به ناشر منتقل می‌کند.
کیلات در بخش دیگر سخنان خود به مدت زمان حفظ کپی‌رایت اشاره کرد و گفت: مدت زمان اجرای قانون کپی‌رایت در هر کشوری با توجه به مصوبات قانونی مختلف کپی‌رایت‌ها متفاوت است، به عنوان مثال در سال ۱۹۹۳ پس از تصویب در آلمان اتحادیه اروپا مدت زمان کپی‌رایت از ۴۰ سال به ۷۰ سال افزایش پیدا کرد.
به گفته وی، در بریتانیا نیز سال ۱۹۹۶ مدت زمان کپی‌رایت از ۵۰ سال به ۷۰ سال و در ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۸ نیز قانون کپی‌رایت به ۷۰ سال افزایش پیدا کرد.
کیلات همچنین درباره علت افزایش این مدت زمان، توضیح داد: زمانی که ۷۰ سال را برای حفظ قانون کپی‌رایت در نظر می‌گیرند یعنی حق مالکیت آثار را علاوه بر عمر مولف به اضافه ۷۰ سال پس از مرگ وی را در بر می‌گیرد.
مدیر ارشد فروش کپی‌رایت انتشارات ویسن مدیا همچنین درباره علت طولانی بودن این زمان، عنوان کرد: این مساله موجب می‌شود تا پس از مرگ مولف، ناشر حق‌التالیف را با وارثان شریک شود و از نشر زودهنگام آثار توسط ناشران عمومی جلوگیری شود.
کیلات در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به کنوانسیون‌های جهانی کپی‌رایت اشاره کرد: کنوانسیون برن یکی از این نمونه‌ها است که با هدف حفظ آثار ادبی و هنری در سال ۱۸۸۶ به عنوان یک پیمان جدید چند جانبه مالکیت فکری تاسیس شده است.
به گفته وی، اکنون ۱۶۶ کشور جهان در این کنوانسیون عضویت دارند و طبق این کنوانسیون قانون کپی‌رایت ۵۰ سال تعیین شده است.
وی از کنوانسیون جهانی کپی‌رایت به عنوان یکی دیگر از قوانین موثر در حوزه کپی‌رایت نام برد و یادآور شد: این کنوانسیون در سال ۱۹۵۲ در ژنو و توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) تاسیس شد.
کیلات گفت: جنبه‌های تجاری مرتبط با حقوق مالکیت فکری (trips) نیز سال ۱۹۹۴ در کشور اروگوئه با موافقت بین‌المللی سازمان تجارت جهانی (WTO) شکل گرفت و از جامع‌ترین توافق‌نامه‌های بین‌المللی در حوزه مالکیت فکری است.
مدیر ارشد فروش کپی‌رایت انتشارات ویسن مدیا از سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) نام برد و اظهار کرد: آژانس سازمان ملل متحد این سازمان را با هدف ساماندهی مالکیت معنوی راه‌اندازی کرد.
کیلات همچنین درباره دلایل رعایت حقوق کپی‌رایت توسط ناشران توضیح داد: یک ناشر می‌تواند با رعایت قانون کپی‌رایت سوابق کاری خود را در حوزه‌های مختلف تکمیل و همچنین مجموعه کتاب‌های پرفروش خود را ارایه کند. از سوی دیگر زمینه برای بین‌المللی کردن مولف و تصویرگر و تقویت اعتبار وی مهیا می‌شود و زنجیره ارزشی گسترش می‌یابد.
وی همچنین درباره مسیرهای فروش کتاب توضیح داد: ناشران باید بدانند که هیچگاه حقوق تمام مسیرهای فروش را یکجا نفروشند، هر چه مسیر فروش مشخص‌تر باشد تقسیم کانال‌های فروش بین شرکای مختلف در یک محدوده آسان‌تر است.
مدیر ارشد فروش کپی‌رایت انتشارات ویسن مدیا درباره رویکردهای صحیح حضور در بازارهای جهانی نیز گفت: ناشران باید قبل از حضور در نمایشگاه‌های مختلف نخست بهترین عناوین را انتخاب کنند و پس از آن با شناسایی بازارهای هدف جذاب‌ترین موضوع‌های مورد نیاز آنان را بیابند و در این میان از همکاری آژانس‌های ادبی به عنوان واسطه استفاده کنند.
