طبق ماده ۴۸۵ قانون مجازات اسلامی جنایتی که موجب تورم شود دادن ارش لازم است و اگر موجب تورم و تغییر رنگ شود ارش آن بر دیه افزوده می‌شود.
بهزاد اکبرآبادی در گفت وگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در خصوص باب یازدهم از کتاب چهارم قانون مجازات اسلامی (دیه جنایتی که باعث تغییر رنگ پوست یا تورم می شود) اظهارکرد: بر حسب ماده ۴۸۴ قانون مجازات اسلامی دیه ضربتی که در اثر آن رنگ پوست متغییر گردد به این صورت است؛ سیاه شدن صورت بدون جراحت و شکستگی ۶ دینار، کبود شدن صورت ۳دینار، سرخ شدن صورت یک دینار و نیم، در سایر اعضای بدن در صورت سیاه شدن سه دینار و در صورت کبود شدن یک دینار ونیم و در صورت سرخ شدن سه ربع دینار.
وی افزود: مطابق تبصره یک و دو ماده مذکور فرقی در حکم مزبور بین زن ومرد و کوچک و بزرگ نیست و همچنین فرقی میان تغییر رنگ تمام صورت یا قسمتی از آن و نیز فرقی بین آن که اثر جنایت مدتی بماند یا زایل گردد نیست و در جنایتی که باعث تغییر رنگ پوست سر شود دادن ارش لازم است.
اکبرآبادی خاطرنشان کرد: اطلاق بند “د” ماده ۴۸۴ هم شامل اعضایی می شود که دارای دیه معین هستند و هم اعضایی که دیه معینی برای آنها تعیین نشده است همچنین حکم این ماده در صورتی است که صدمه وارده منجر به جراحت یا شکستگی استخوان نشده باشد.
وی ادامه داد: کلمه ضربه در این ماده ظهور در صورتی دارد که تغییر رنگ پوست با صدمه اعضای بدن صورت گیرد اما اگر تغییر رنگ با ضربه نباشد مانند مالیدن مواد شیمیایی و نظایر آن به نظر می رسد باز هم مشمول این ماده است چون آنچه مسلم است تغییر رنگ پوست است و لذا وسیله آن اهمیتی ندارد اما عامل تغییر رنگ باید جنایت محسوب شود بنابراین اگر کسی با ترساندن دیگری یا زدن حرف‌های رکیک موجب اضطراب یا خجالت شخصی شود و پوست صورت یا بدن وی قرمز شود مشمول این ماده نمی شود.
این وکیل پایه یک دادگستری افزود: با توجه به صراحت این ماده اگر تغییر رنگ یا مقدار زیادی را فرا بگیرد دیه یکسانی دارد که این حکم عادلانه نیست و با خسارت وارده سازگاری ندارد همچنین طول مدت تغییر رنگ نیز باید در میزان دیه تاثیر داشته باشد که در این ماده درنظر گرفته نشده است.
وی گفت: در ماده ۴۸۵ وماده قبل آن صرف تغییر رنگ و تورم برای تعلق دیه یا ارش کافی دانسته شده است و در مواردی که دیه تعیین شده است تفاوتی ندارد که تغییر رنگ کم باشد یا زیاد، در عضو حساسی باشد یا در عضو غیر حساسی.
اکبرآبادی ابراز داشت: به نظر می رسد این اطلاق با عدالت سازگار نیست زیرا کسی که بخش کوچکی از پوست بدن یا صورت او تغییر رنگ داده است نباید همان دیه ای را بگیرد که به شخصی داده می شود که بخش زیادی از پوست اوتغییر رنگ داده است.
وی تصریح کرد: این نقیصه در تغییر رنگ موجب ارش و نیز در جنایت مستوجب تورم وجود ندارد چون میزان ارش به تناسب جنایت و میزان آن تعیین می شود.
این عضو پیوسته انجمن جرم شناسی عنوان کرد: ماده ۴۸۶ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد دیه فلج کردن هر عضوی که دیه معین دارد دو ثلث دیه همان عضو و دیه قطع کردن عضو فلج ثلث همان عضو است.
اکبرآبادی در ادامه یادآورشد: مفهوم ماده ۴۸۶ آن است که اگر عضوی که دیه معینی ندارد فلج شود یا عضو فلجی که سالم آن دیه معین ندارد قطع شود مستوجب پرداختن ارش است همچنین مفاد این ماده در مورد فلج کامل عضو است اما به فلج نسبی ارش تعلق می گیرد.
وی افزود: اداره حقوقی قوه قضاییه طی نظریه شماره ۶۵۶۵/۷-۱۹/۸/۱۳۷۱ در این زمینه آورده است؛ “فلج نسبی اعضا مشمول ماده ۴۸۶ قانون مجازت اسلامی مصوب ۱۳۷۰ نمی باشد بلکه مطابق ماده ۴۷۷و ۳۶۷ همان قانون مورد استعلام از موارد ارش است که باید با مراعات ماده ۴۹۵ همان قانون تعیین گردد”.
اکبرآبادی در پایان گفت: فلج شدن یک عضو هنگامی رخ می دهد که فقط جسم آن وجود داشته باشد و آن عضو منفعت و کارآیی مورد نظر خود را از دست بدهد.
