ارزیابی حقوقی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در گفتوگو با حقوقدانان
سایت حقوقی دادآور
بعد ازتوافق ایران و گروه ۱+۵ که با استقبال گسترده جهانی رو به رو شد،در ایران نیز کارشناسان، اساتید دانشگاه ومسئولان و حقوقدانان و نمایندگان مجلس آنرا دستاوردی مهم برای کشور خواندند که توانست سایه تحریم و جنگ را بعد از ۱۲ سال از سرزمین پهناور ایران دور کند. هرچند در این بین هستند افرادی که دلواپس این توافق بوده و به دنبال هر دستاویزی برای کوچک جلوه دادن آن هستند تا جایی که خطر جنگ را بسیار نزدیک میبینند و معتقدند قطعنامه شورای امنیت ایران را در شرایط نابسامانی قرار داده است. البته حقوقدانان بین الملل با نقد و بررسی توافقنامه برجام و قطعنامه شورای امنیت نظری کاملا متفاوت دارند و معتقدند سایه تاریک جنگ باز گشتنی نیست.
تمامی قطعنامه های ضد ایرانی از بین خواهند رفت
نعمت احمدی در گفتوگو با «قانون»در پاسخ به افرادی که به بند ۱۱ و ۱۲ پاراگراف اجرایی ایراد میگیرند اینگونه توضیح داد: (برجام شامل هم متن و هم پاراگراف اجرایی است) باید خیلی ساده گفت در بند ۱ توافقنامه اعلام شده است که تمامی قطعنامههایی که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ با ذکر شماره قطعنامه علیه کشور ایران نوشته شده مشمول این قطعنامه شده است.
این حقوقدان تصریح کرد: همانطور که میدانیم در بند ۷ نیز آمده است تمامی قطعنامهها و تمهیداتی که برای این قطعنامهها نوشته شده، متوقف خواهد شد. در بند دیگر هم آمده است پس از راستیآزماییها اثرات این قطعنامهها از بین خواهد رفت.
فتوای رهبری در حرام بودن تولید و نگهداری بمب اتم
وی ادامه داد: در این راستا باید گفت مقام معظم رهبری فتوای حرام بودن تولید و نگهداری بمب اتم را دادهاند و در نماز عید فطر هم ایشان مجددا به این مطلب اشاره کردهاند. لذا ما میدانیم در داخل ایران کسی قصد ندارد در تولید و ساخت بمب اتم کاری انجام دهد. صرفنظر از اینکه برنامه نظامی ما نداریم و در حال حاضر با فتوای مقام معظم رهبری حرمت هم پیدا کرده است.
فرصت ۳۰ روزه ایران برای اثبات تخطی نکردن
این وکیل دادگستری خاطر نشان کرد: در بند ۱۱ و ۱۲ پاراگراف اجرایی، اعلام شده است که اگر یکی از اعضا یا همه اعضای امضا کننده این قرار داد، در طول مدتی که ایران در راستی آزمایی است ببینند ایران از مدلول توافقات انجام یافته در وین سر باز زده است هر یک از این اعضا میتوانند به ایران تذکر دهند و ایران ظرف ۳۰ روز باید به آن تذکر توجه کند و در آن ۳۰ روز نشان دهد که از توافقنامه خارج نشده است. اگر این ۳۰ روز گذشت و ایران هم ثابت نکرد باید ظرف ۱۰ روز قطعنامه جدیدی مبنی بر تخطی ایران از مفاد توافقنامه به وسیله آن اعضای تذکر دهنده نوشته و به شورای امنیت تحویل داده شود.
پس از ۱۰ روز، تحویل قطعنامه جدید توسط رئیس شورای امنیت
احمدی ادامه داد: اگر در ظرف این ۱۰ روز، کاری صورت نگرفت و اثبات راست آزمایی ایران انجام نگرفت رئیس شورای امنیت، باید قطعنامهای را مبنی بر اینکه ایران تخلف کرده است به شورای امنیت تحویل دهد و از ساعت ۱۲ شب زمان تحویل قطعنامه به شورا، قطعنامه شش گانه به وضع اول اعاده میشود.
صرف دادن تذکر وضعیت به حالت سابق بر نمیگردد
این حقوقدان عنوان کرد: اما نکته ظریف و جالب در قسمت پایانی بند ۱۲ پاراگراف اجرایی است که در آنجا دست شورای امنیت را باز گذاشته است یعنی سیستماتیک صرف دادن تذکر یا تهیه یک متن علیه ایران پرونده را به وضع سابق بر نمیگرداند بلکه دقیقا گفته میشود مگر آنکه شورای امنیت تصمیمی غیر از این بگیرد.
این وکیل دادگستری تصریح کرد: گفته میشود اصل بر این است که آن یک ماه گذشت و آن قطعنامه داده نشد رئیس شورا باید قطعنامه را بنویسد در آن قطعنامهای که به شورا داده شده، از ساعت ۱۲ تحویل قطعنامه به شورا ی امنیت عملا قطعنامهای که تصویب شده متوقف میشود و حالت به وضع سابق برمیگردد، مگر اینکه شورا تصمیم دیگری بگیرد.
موقعیتی برای جلوگیری از بهانهگیری اعضای شورای امنیت
احمدی خاطر نشان کرد: در ادامه دوباره شورا با حضور ۵ نفر عضو دائمی و ۱۰ عضو غیردائمی تشکیل میشود و ایران هم میتواند حضور داشته باشد و میتواند از خود دفاع کندو بگوید که تخطی از سوی ایران صورت نگرفته است که پس از آن شورا تصمیم میگیردکه ممکن است تصمیم خلاف آن قطعنامه درخواستی باشد. لذا بنده این را خطری برای ایران نمیبینم بلکه یک موقعیت مناسب برای ایران است که هر یک از اعضا تذکری دهد یا بهانه تذکرآمیزی داشته باشد تا شورا را وادار کند که دوباره ۶ قطعنامه را بیاورد مگر اینکه دوباره شورا تصمیم دیگری داشته باشد یعنی دوباره شورا قطعنامه ای بنویسد. لذا بنده این را برای ایران خطر نمیبینم بلکه موقعیتی است که جلوی بهانهگیری اعضای شورای امنیت و سازمان ملل را میگیرد.
به ادعاها رسیدگی خواهد شد
دکر داوود هرمیداس باوند نیز در گفت وگو با «قانون» گفت: در صورتی که کشور ایران تعهدات پیشبینی شده در توافقنامه را انجام ندهد و آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارشی در زمینه تخلف کشور ایران ارائه دهد (که البته ایران هم معترض شود) کمیسیون حل اختلاف مرکب از نمایندگان دولتهای شرکتکننده در این مذاکرات برگزار میشود تا به نظر ایران یا ادعای آژانس رسیدگی کند.
این حقوقدان بین المللی ادامه داد: اگر ادعای آژانس نامربوط تلقی شود که هیچ، اما اگر ادعای آژانس صحت داشته باشد و ایران به دلایلی حاضر نبود که تخلف را بپذیرد پرونده به شورای امنیت ارجاع داده میشود و شورای امنیت تصمیم میگیرد چه اقداماتی انجام دهد. از جمله این اقدامات اعاده تحریمها در آن رابطه خاص است. برای مثال اگر در مورد سیستم موشکهای بالستیک یا در مورد سیستم دفاع متعارف باشد تحریمها در آن رابطه اعاده میشود. نه اینکه تمامی تحریمهایی که لغو شده بازگردانده شود این پروسه بازگرداندن تحریمهاست و به این صورت نیست اگر ایران تخطی کند همه تحریمها باز میگردد .
ممنوعیت خروج سلاح از کشور نداریم
باوند در مورد ممنوعیت یا محدودیت خروج سلاح از کشور نیز خاطرنشان کرد: البته ما ممنوعیت خروج سلاح از کشور نداریم بلکه محدودیت یعنی خروج سلاح از کشور با ملاحظاتی باید صورت گیرد.
وی در مورد ادعای کشورهای ۱ + ۵ درباره محدودیت خروج سلاح خاطرنشان کرد: این کشورها ایران را متهم میکنند که اگر داراییهای بلوکه شده به ایران بازگردانده شود توانایی مالی کشور ایران افزایش مییابد پس به کشورهای سوریه، حزب ا… حماس، جهاد اسلامی یا حتی به گروههای مبارز در یمن کمکهای تسلیحاتی خواهد کرد .بنابراین این محدودیت برای زمانی است که مشخص و روشن شود که ایران تسلیحات را به این کشورها داده است. اما خرید و نقل و انتقال سلاح در این مقوله نمیگنجد. وی ادامه داد: البته مبنای این اتهام این است که برخی مقامات ایرانی اعلام کردند که ما حمایت خودمان را از دوستانمان در عراق، بحرین، سوریه لبنان و یمن ادامه خواهیم داد اما باید گفت که کمکهای تسلیحاتی مسئلهای است که جزو محدودیتها قرار میگیرد.
این حقوقدان با اشاره به اینکه باتوجه به تصویب قطعنامه در شورای امنیت تمامی تحریمهای تحمیلی به کشور ایران لغو خواهد شد، در پاسخ به این سوال که آیا سایه جنگ نیز به طور کامل از سر کشور ایران برداشته خواهد شد توضیح داد: از ابتدا با وجود انتظاری که کشورهای عربی و اسرائیل داشتند تمام تلاش آمریکا این بود که از تهدیدات نظامی در رابطه با ایران استفاده نکند. مقامات اجرایی دولت اوباما مکررا تاکید کردند که برای حل مسئله ایران باید از طریق استراتژی نرم افزاری استفاده شود.
دنیا راه گفتوگوی سازنده را پیش گرفته
وی ادامه داد: حتی در مورد مسئله سوریه نیز که قبلا اوباما اعلام کرده بود اگر سوریه خطوط قرمز را نادیده بگیرد (یعنی از سلاحهای کشتار جمعی و شیمیایی استفاده کند) آمریکا اقدامات نظامی تنبیهی اعمال خواهد کرد وقتی گزارش داده شد که سوریه از سلاحهای شیمیایی استفاده کرده است دولت اوباما تهدید نظامی قبل خود را پس گرفت به خصوص اینکه نخست وزیر انگلیس هم در مورد تهدیدات نظامی اعلام همکاری کرد ولی مجلس عوام انگلیس آن را رد کرد اوباما نیز مسئله را به کنگره برد و کنگره نیز اقدامات نظامی علیه سوریه را رد کرد و اعلام کرد مسئله سوریه باید از طریق دیپلماتیک یا استراتژی نرمافزاری حل و فصل شود. اما در مورد ایران که از ابتدا تمام تاکید آمریکا بر این بود که مسئله ایران از طریق مذاکرات سازنده و دیپلماتیک حل و فصل شود. یکی از دلایل نگرانی کشور عربستان و اسرائیل نیز همین است که آمریکا در مورد ایران از اقدامات نظامی استفاده نکرده بلکه بالعکس راه گفتوگوی سازنده را در پیش گرفته است. در این راستا دکتر روحانی نیز بارها اعلام کرد که برای تنش زدایی در مورد مشکل هستهای حاضر است با هرکس، هرکجا و هرزمان گفتوگوی سازنده و مذاکره کند. بنابراین از ابتدا هردو طرف، مذاکرات دیپلماتیک را اساس کار خود قرار داده بودند و در همین راستا نیز عمل شد.
این توافقنامه جایگاه برتر ایران در منطقه را پذیرفته
هرمیداس باوند در خاتمه در پاسخ به این سوال که با توجه به تصویب قطعنامه در شورای امنیت وضعیت اقتصادی کشور چگونه خواهد شد، خاطرنشان کرد: در مورد وضعیت اقتصادی کشور باید گفت اولا درب تعاملات ایران روی بسیاری از کشورهای جهان باز میشود. بنابراین فضا برای ارتباطات و تعاملات اقتصادی و جذب سرمایهگذاری خارجی درکشور باز میشود.ثانیا در این توافقنامه به طور ضمنی، جایگاه برتر ایران در منطقه و نقش حضور ایران در معاملات منطقه پذیرفته شده و امکان ارتباطات تجاری مالی اقتصادی با ایران تاکید شده و حتی احتمال تسهیلاتی برای حضورجهت عضویت ایران درسازمان تجارت جهانی دیده شده که در این راستا باید ایران از این فرصتها نهایت استفاده را ببرد.
به نقل از سایت روزنامه قانون