آیا نگهداری زنبور در منزل جرم است؟ قانون مجازات اسلامی درباره کسی که خود را به جای شاکی جا بزند و طرح شکایت کند یا اقدام به برداشت گوش ماهی از دریا کند، چه کیفری تعیین کرده است؟
ماده ۲ قانون مجازات اسلامی می‌گوید «هر فعل یا ترک فعلى که در قانون براى آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می‌شود».
در این باره اداره حقوقی قوه قضاییه نظریه‌هایی مطرح کرده است که به بیان آنها می‌پردازیم:
– نظریه ۲۷۲/ ۷- ۳۰/ ۱/ ۱۳۶۳: نظر به اصل قانونى بودن جرم و مجازات و فقد نص خاصى، نگهدارى زنبور در منزل جرم محسوب نمی‌شود.
– نظریه ۵۸۷۹/ ۷- ۵/ ۱۱/ ۱۳۶۶: برداشت و حمل گوشماهى (از دریا) فاقد جنبه جزایى بوده و بالطبع از مصادیق قاچاق نیز نمی‌باشد.
– نظریه ۶۳۸۱/ ۷- ۱۸/ ۱۲/ ۱۳۶۹: اصل قانونى بودن جرم و مجازات مورد قبول قانونگذار جمهورى اسلامى ایران قرار گرفته است.
– نظریه ۲۵۳۰/ ۷- ۷/ ۴/ ۱۳۷۲: در قوانین جاریه براى نفس ارتکاب حرام مجازاتى تعیین نشده است.
– نظریه ۳۶۶۴/ ۷- ۸/ ۶/ ۱۳۷۶: دادگاه تابع عنوانى که شاکى مطرح می‌کند نیست بلکه به عمل انتسابى بر طبق مقررات قانونى می‌نگرد و در تطبیق آن با مواد قانونى تابع هیچ‌کس و هیچ مقامى نیست.
– نظریه ۳۷۶/ ۷- ۲۲/ ۱/ ۱۳۷۷: در مقررات کیفرى و تعیین مجازات باید به نصّ صریح قانون اکتفا گردد و در صورت تفسیر نیز باید این برداشت مضیّق و به نفع متهم باشد.
– نظریه ۴۲۸۱/ ۷- ۳/ ۱۰/ ۱۳۸۱: تصرف در مال لقطه موجب ضمان است ولى جرم نیست.
– نظریه ۴۴۹۸/ ۷- ۱۸/ ۶/ ۱۳۸۲: عمل شخصى که خود را به جاى شاکى خصوصى معرفى کرده و بیان شکایت کرده اما به ضرر او سخنى نگفته و اقدامى نکرده است، فاقد عنوان جزایى است.
– نظریه ۱۳۵۰/ ۷- ۴/ ۳/ ۱۳۸۴: با توجه به اصل قانونى بودن جرم و مجازات (اصل ۳۶ قانون اساسى و ماده ۲ قانون مجازات اسلامى) ارتکاب فعل حرام در خفا در صورتى جرم محسوب می‌گردد که فعل حرام قانونا داراى کیفر باشد.
– نظریه ۵۴۲۱/ ۷- ۳۰/ ۷/ ۱۳۸۴: استفاده اشخاص از معدن، با رضایت صاحب پروانه فاقد عنوان جزایى است.
– نظریه ۷۲۵۷/ ۷- ۱۳/ ۱۰/ ۱۳۸۴: وقتى در قانون انجام عملى ممنوع اعلام شده ولى براى آن مجازاتى تعیین نشده باشد نمی‌توان آن را جرم دانست و فقط آثار حقوقى بر آن عمل مترتب نمی‌شود، مثلا اگر نقل و انتقالى انجام شود آن نقل و انتقال کان لم یکن و بدون اثر است و ابطال آن را از دادگاه می‌توان درخواست کرد.
– نظریه ۷۴۵۲/ ۷- ۱۹/ ۱۰/ ۱۳۸۴: پخش یا گوش دادن به رادیو ضبط یا سی‌دى یا استفاده از نوارهاى کاست مجاز به طور علنى در اتومبیل و رستوران‌ها و غیره فاقد جنبه جزایى است و جرم محسوب نمی‌شود.
– نظریه ۸۵۲۳/ ۷- ۲۶/ ۱۱/ ۱۳۸۴: در قوانین جزایى، براى شخص ابلهى که خود را امام زمان (عج) معرفى می‌نماید، مجازاتى در نظر گرفته نشده است و با توجه به اصل قانونى بودن جرم و مجازات (اصل ۳۶ قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران و ماده ۲ قانون مجازات اسلامى)، موضوع از این حیث قابل تعقیب کیفرى نیست مگر اینکه شخص مزبور از این طریق مرتکب جرایم دیگرى مثل کلاهبردارى شده باشد، که به مجازات جرم اخیر محکوم می‌گردد.
به نقل از ایسنا
