ضرورت رعایت موازین قانونی در تنظيم وصیت نامه
سایت حقوقی دادآور
تنظیم وصیت نامه صحیح و رعایت موازین قانونی علاوه بر آنکه آخرین اراده موصی(وصیت کننده) پس از مرگ به منصه اجرا در می‌آورد، موجب کاهش اختلافات وراث پس از فوت مورث شده و مانع مراجعه آنان به مراجع قضایی می‌شود.تنظیم وصیت نامه به علایق دینی و حقوقی فرد بستگی دارد، در صورتی که فرد مایل باشد برای امور شرعی، شخصی و مالی خود پس از فوت تعیین تکلیف کند، وصیت نامه تنظیم می‌‌كند. نوشتن وصیت‌نامه در بین مسلمانان امری متداول به شمار می‌رود.در اين رابطه رئیس هیات مدیره کانون سردفتران و دفتریاران استان فارس گفته است كه اقدامات فرهنگی در زمینه مراجعه به دفاتر اسناد رسمی برای تنظیم وصیت‌نامه انجام نگرفته و بر همین مبنا فقط ۲۰ درصد مردم برای تنظیم و ارائه وصیت نامه به دفاتر اسناد رسمی مراجعه می‌کنند.
حسین ساجدی درباره لازم الاجرا بودن وصیت اظهار کرده است كه وصیت‌نامه پس از ثبت به صورت امانت در دفاتر اسناد رسمی باقی خواهد ماند و از نظر قانونی نیز مستند و لازم الاجرا است.وی با بیان اینکه وصیت‌نامه شامل دو نوع عهدی و تملیکی است و در واقع وصیت‌نامه عهدی لفظی بوده و تملیکی نیز واگذار کردن املاک به دیگری محسوب می‌شود، افزود: تنظیم و ثبت وصیت‌نامه در دفاتر اسناد رسمی موجب می‌شود تا وصیت‌نامه از هر‌گونه دستبرد و تغییر از سوی افراد غیر، مصون بماند.انواع وصیت نامه مطابق قانون امورحسبی
مطابق قانون امورحسبی وصیت نامه سه نوع است: وصیت‌نامه خودنوشت، سری و رسمی. وصیت‌نامه خودنوشت، وصیتی است که وصیت‌کننده به خط خود می‌نویسد و به همین دلیل آن را وصیت‌نامه خودنوشت گویند. مطابق ماده 278 قانون امور حسبی، وصیت‌نامه خودنوشت در صورتی معتبر است که تمام آن به خط وصیت‌کننده نوشته شده و دارای تاریخ روز، ماه و سال به خط وصیت‌کننده بوده و به امضای او رسیده باشد.وصیت‌نامه سری ممکن است به خط وصیت کننده و یا به خط دیگری باشد اما درهر صورت باید به امضای وصیت کننده برسد و به ترتیبی که برای امانت اسناد در قانون ثبت اسناد مقرر شده در اداره ثبت اقامتگاه وصیت‌کننده یا محل دیگری که در آیین نامه وزارت دادگستری تعیین می‌گردد، امانت گذارده شود.بر اساس قانون امور حسبی کسی که سواد نداشته باشد نمی‌تواند به طور سری وصیت كند.وصیت نامه رسمی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود و تابع تشریفات و مقررات اسناد رسمی است و اعتبار و رسمیت آن از دو نوع دیگر بالاتر است و اگر کسی وصیت خود را به طور رسمی تنظیم نماید، دیگر هیچ خدشه‌ای به آن وارد نيست و هیچ کدام از ورثه بعد از فوت وصیت‌کننده نمی‌تواند ایرادی به آن وارد كند.
وصيت در زمان اضطراري
علاوه براین در موارد اضطراری از قبیل جنگ، زلزله که شخص نمی تواند تشریفات تنظیم وصیت‌نامه رعایت کند، قانون امور حسبی، موصی را تحت شرایطی از انجام تشریفات مورد نظر معاف کرده است. در چنین حالتی شخص می‌تواند به طور شفاهی نزد دو شاهد وصیت کند به شرط آنکه یکی از شاهدان مفاد وصیت‌نامه را با تاریخ روز، ماه و سال تنظیم کند و به امضای حاضران برساند. اما چنانچه موصی تا عادی شدن شرایط نیز در قید حیات باشد، بايد وصیت نامه خود را با تشریفات قانونی تنظیم كند.وصیت‌نامه ای که تحت یکی از شرایط بالا تنظیم نشده باشد، وصیت‌نامه عادی تلقی شده و اگر ورثه بر صحت و درستی آن اقرار نکنند معمولا در مراجع رسمی پذیرفته نمی‌شود. به شخص وصیت کننده «موصی» می‌گویند. موصی نمی تواند نسبت به کل اموال خود به هر طریقی که مایل است وصیت کند. مثلا به بعضی از وراث خود کمتر و به بعضی دیگر بیشتر ببخشد یا یک یا چند تن از وراث خود را از ارث محروم کند. اگر چنین وصیت نامه ای تنظیم شود، وصیت متوفی تنها نسبت به یک سوم اموالش نافذ و صحیح است و در صورتی که سایر ورثه با مفاد وصیت نامه مخالفت کنند، مفاد وصیت نامه نسبت به دو سوم باقی مانده صحیح نیست. براین اساس هر فرد تنها تا یک سوم اموال خود را به هر طریقی که مایل باشد می‌تواند، وصیت نماید، در باره دوسوم دیگر اموال به وراث تعلق دارد و قانون ارث بر آن جاری است که پس از فوت شخص مطابق آن اموال بین وراث قانونی تقسیم می‌شود.
وصیت کننده باید هنگام تنظیم وصیت به نکات زیر توجه کند
1- آنچه وصیت می‌شود ارزش مالی و منفعت عقلایی داشته باشد و غیرمشروع نباشد بنابراین وصیت در موضوعاتی مانند مواد مخدر و مشروبات الکلی باطل است.
2- مال مورد وصیت قابلیت معامله و نقل و انتقال داشته باشد، براین اساس اموال عمومی و موقوفه نمی توانند مورد وصیت قرار گیرند.
3- آنچه وصیت می‌شود در مالکیت وصیت‌کننده باشد بنابراین وصیت بر مال غیر باطل است.
آثار حقوقی وصیت نامه
آثار حقوقی وصیت نامه پس از فوت شخص ظاهر می‌شود یعنی تا وقتی که شخص زنده است، خود او تصمیم گیرنده و عامل است. به همین جهت بین عامه مردم متداول است که می‌گویند، آدم زنده وکیل و وصی نمی خواهد اما با فوت وصیت‌کننده همه مصمم می‌شوند که به وصیت او عمل کنند. رجوع موصی از وصیت همواره جایز است و فرد می‌تواند بارها در وصیت نامه خود تجدید نظر نماید، بنابراین آخرین وصیت نامه متوفی که مطابق تشریفات قانونی تنظیم شده باشد، معتبر خواهد بود. در ماده 838 قانون مدنی در این باره آمده است: موصی می‌تواند از وصیت خود رجوع کند.
به این ترتیب با اطلاع از تشریفات قانونی تنظیم وصیت نامه و رعابت آن، علاوه بر آنکه هدف فرد از وصیت و آخرین اراده وی در باره اموالش اجرایی می‌شود، مانع بروز اختلاف و تنش در خانواده‌ها شده و از حجم پرونده‌هاي دادگستری و هزینه‌های افراد و دولت در این باره کاسته می‌شود.
به نقل از سایت روزنامه قانون
