مصاحبه با وکیل آلمانی متخصص در زمینه دفاع از حقوق قربانیان اعمال تروریستی و جنایات جنگی و نسل‌کشی در جهان
سایت حقوقی دادآور
آندریاس شولز تبعه کشور آلمان و متولد شهر برلین، مسیحی است و بیش از 35 سال است که در آلمان و اقصی نقاط جهان با مرکزیت شهر برلین پایتخت کشور آلمان به امر وکالت در دادگاه‌های بین‌المللی مشغول است. رشته تخصصی وی پرونده‌های کیفری و کیفری حقوقی ( دفاع از حقوق قربانیان اعمال تروریستی و جنایات جنگی و نسل‌کشی در جهان بدون در نظر گرفتن رنگ پوست و‌نژاد و مذهب ) است .
در پرونده‌های ضد نژاد پرستی مخصوصا در آلمان فعالیت زیادی داشته و همچنین در سوانح هوايی بین‌المللی و در کنار تمامی این اقدامات پرونده‌های حقوقی در دعاوی مالی بین کشورها و شرکت‌های چند ملیتی را مدیریت کرده که اکثرا موفقیت آمیز بوده‌اند. به گفته وي در امر وکالت و دفاع از موکلینم خوشبختانه با توکل به خدا و درایت همکارانم تا به امروز در99درصد پرونده‌ها موفق بوده‌ایم و پرونده‌ای را قبول نمی‌کنیم مگر این که به اصالت و حقانیت و نتیجه خوب آن ایمان داشته باشیم .
از عمده‌ترین این پرونده‌ها می‌توان به اعمال تروریستی گروه‌های وابسته به دولت لیبی و سرهنگ قذافی و بمب گذاری‌های آنها در اروپا مخصوصا در کشور آلمان و هواپیما ربايی‌ها به وسیله آنها اشاره کرد.
شولز وکیل قربانیان سانحه بمباران هواپیماهای اف 16 در کندو افغانستان و وکیل خانواده قربانیان قتل‌های نژاد پرستانه در جنوب کشور آلمان است که هم اکنون در شهر مونیخ در حال رسیدگی است.
از عمده پرونده‌های تروریستی دهه اخیر وکیل قربانیان اروپايی حادثه یازده سپتامبر علیه متهمان همکاری با القاعده در شهر هامبورگ آلمان بود که رهبر تیم هواپیما ربایان «محمد عطا» در آن شهر زندگی و تحصیل می‌کرده است.
وی همچنین وکیل خانواده مرحوم میلاد حجت‌الاسلامی خبرنگار ورزشی است که درچهارم فروردین سال جاري در سانحه سقوط عمدی هواپیمای ژرمن وینگز در جنوب فرانسه متعلق به شرکت هواپیمايی لوفتهانزای آلمان متاسفانه جان خود را از دست داد .
یکی دیگر از پرونده‌های شولز مربوط به شکایت جمعی از جانبازان شیمیایی ایران است که به نمایندگی از ده‌ها هزار جانباز با وکالت دکتر آندریاس شولز صورت گرفته است متن ذیل حاصل گفت‌وگویی است كه با این وکیل آلمانی انجام شده است.
باتوجه به این که در سال‌های پس از جنگ بارها از سوی جانبازان شیمیایی به دادگاه‌ها شکایت شده و یک فرآیند قانونی علیه فرانس وان آنرات تاجر هلندی در دست پیگیری بود که در نهایت دادگاه تصمیم گرفت که اتهام همدستی در قتل عام ایشان نمی‌تواند اثبات شود، این دادگاه همچنین حکمی صادر کرد و حمله شیمیايی به هزاران نفر از مردم کرد منطقه عراق را در1980 میلادی یک عمل نسل کشی شناخت در آن پرونده هم دادستان عمومی و فرانس وان آنرات به حکم صادره اعتراض کردند. متعاقبا در ماه مه سال 2007، دادگاه تجدید نظر فرانس وان آنرات را به 17 سال زندان محکوم کرد، ولی این بار برای همدستی در جنایات جنگی دو سال به محکومیت ایشان اضافه شد اما نه برای همدستی در نسل کشی، با توجه به اتفاقات در دادگاه‌های قبلی از آنجایی که آلمان و قضات آنها ادعا می‌شود دموکراتیک ترین قضات دیوان‌عالی در جهان هستند فرصت خوبی برای بررسی عدالت واقعی در غرب نیست؟ آیا شما اطلاعاتی از دیگر شکایات در عرصه بین‌المللی و دادگاه‌ها در خصوص جنایات شیمیايی دولت صدام حسین دارید و عاقبت آن پرونده‌ها به کجا ختم شده و خواهد شد؟
این سوال کمی جنبه و بار قانونی در جوابگويی دارد. ولی می‌توانم بگویم آن پرونده در کشور هلند کلا یک پرونده جنایی بود و تعریفی دیگر دارد و نتیجه احکام کیفری تعریف خاص خود را دارد و ماهیت آن پرونده و پرونده‌های دیگر در این خصوص کلا با نوع پیگیری ما فرق دارد، در این پرونده جدید ما با چالش بزرگی به نام سیستم قضايی در کشور آلمان طرف خواهیم بود که در این سیستم مماشاتی با تبهکاران و پشتیبانان آنها وجود ندارد و قانون کاملا حاکم است.
من کلا در پرونده‌هايی که به رای دادگاه ختم نشده نظری ندارم چون قانون این اجازه را به من نمی‌دهد که پیش داوری کنم ولی به طور مثال به یک پرونده در این خصوص اشاره می‌کنم که پرونده رسیدگی به جرايم بازرگان هلندی آقای فرانس ون آنرات است که به صدور رای منجر شد ولی از نظر و دیدگاه بنده و تیم حقوقی ما ایشان صرفا یک واسطه در این میان بیشتر نبوده و تجارتی را انجام داده که از نظر قانونی به دلیل اینکه با نیت قبلی و علم و دانش استفاده از آن در نسل‌کشی بوده محکوم است و دادگاه هم با دقت در بخش کیفری رای به محکومیت ایشان داده ولی از نظر ما و حقیقت حاکم و اسناد موجود ایشان صرفا یک واسطه بوده نه تولید کننده .
این متهم (نه کشورش و نه تجهیزکنندگانش) از نظر کیفری در دادگاه هلند محکوم شده به جزای کیفری و نقدی و دادگاه هم به علت نداشتن استطاعت مالی این شخص نمی تواند از سوی ایشان خسارتی را پرداخت كند. این همان نکته کلیدی است و در بخش دیگر حکم هم ایشان به علت کهولت سن و پرونده پزشکی با ایشان مماشات شده و این حکم از نظر ما حکمی کاملا ناعادلانه است و دادگاه در این خصوص کوتاهی کرده است. از نظر ما این متهم با اینکه مقصر صددرصد است ولی یک صدم از متهمان اصلی نیست و آدرس انحرافی و غلطی برای پیگیری این‌گونه شکایات بوده که ما در مسیر آن آدرس پا نخواهیم گذاشت و هدف اصلی ما عاملان و تولید کنندگان واقعی و تجهیز کنندگان مستقیم تجهیزات و مواد اولیه تولید بمب‌های شیمیايی هستند که به دیکتاتور سابق عراق صدام حسین این امکان را داده‌اند، حال به هر شکل، ترفند و پوششی که این کارها انجام شده خوشبختانه گذشت زمان باعث شده بسیاری از ترفندها و پوشش‌های آن زمان در این مقطع زمانی رنگی برای دفاع در دادگاه‌های امروزه نداشته باشد و محال است متهمان اصلی بتوانند در پروسه قضايی پیشرو از آن عرایض و اسناد و شواهد گذشته بهره‌ای ببرند یا اینکه آنها را با تغییر شکل و ماهیتی با حقیقت موضوع همخوان كنند.
جناب آقای شولز آیا جانبازان و مصدومان شیمیايی ایران و دیگر کشورهای قربانی این جنایات جنگی برای اعاده حق خود می‌توانند شخصا شاكي پرونده خود باشند و اگر شخصا اقدام به این کار کنند قانونی خواهد بود؟ یا اینکه باید به وسیله دولت متبوع و سازمان‌های تحت پوشش این امر در کشور خودشان اقدام کنند؟
به طور کلی در قوانین بین‌المللی تعریف قانونی و تبصره‌ای در این خصوص وجود ندارد. به‌خصوص در کشور آلمان که یک تبعه خارجی و فرد آسیب دیده در هر تصادف یا حادثه‌ای اعم از حملات جنگی و کشتار جمعی برای اعاده حق خود حتما باید به صورت گروهی و سازمانی با پشتیبانی دولت خود در دادگاه‌های بین‌المللی طرح شکایت كند. قطعا می‌توانند انفرادی با استخدام یک وکیل دارای پروانه بین‌المللی به دنبال حق خود باشند. حال این حق مدنی باشد یا کیفری فرقی ندارد، در خصوص کشور جمهوری اسلامی ایران که قربانی این جنایت جنگی در ابعاد وسیع بوده و ده‌ها هزار نفر جانباز شیمیایی دارد و تعداد کثیری هم شهید شده‌اند پسندیده است که ارگان‌های ذی‌ربط و دولت محترم آن کشور پشتیبان این جانبازان باشد و کمک‌های دیپلماتیک و مالی و فکری و مشورتی به آنها ارائه دهد، همان‌گونه که در دهه‌های گذشته بار تمامی مسئولیت رسیدگی به آنها را داشته، قطعا آنها می‌توانند راه را برای ما با پشتیبانی فکری و دیپلماتیک هموارتر کنند، این نکته هم حائز اهمیت است که در طرف دیگر ماجرا ممکن است مجاری دیپلماتیک هر کشوری چه در بخش متهم و چه در بخش شاکی به دلیل اینکه دیپلماسی معذوریت‌های خاص خود را دارد نتواند به سهولت خود را وارد این امور كند، ولی به صورت قانونی و تکنیکی در عرصه بین‌المللی پشتیبانی و دفاع دولت متبوع شاکی برای احقاق حقش نیاز قطعی نیست ولی وجودش حیاتی و راهگشاست.
در این خصوص، موضوع کلا بستگی به نوع حرکتي دارد که در یک طرف اگر پشتیبانی دولت جمهوری اسلامی باشد قطعا حصول نتیجه سرعت بیشتری خواهد داشت، ولی ما در سیر این پرونده باید با دو دولت آلمان و ایران در مقاطعی بر سر یک میز بنشینیم و به نتایجی به نفع جانبازان دست پیدا کنیم و تمامی حق و حقوق مصدومان و جانبازان شیمیایی باید در هر شکل ممکن تامین شود و این حداقل کار انسانی است که دولت‌های اروپايی در برابر این ظلم و جنایت می‌توانند انجام دهند.
در گفت‌وگو با موکلان شما در ایران متوجه شده‌ام آنها در مسیر موضوع وکالت در پرونده حلبچه، شما را شناخته‌اند و شما وکالت آنها را پذیرفته‌اید ، ممکن است در این خصوص و همچنین هزینه‌های احتمالی در مسیر رسیدگی به این پرونده توضیحاتی ارائه کنید؟
در سال گذشته بنده از ایران تماس‌هايی در این خصوص داشتم و در نهایت آقای غلام دلشاد جانباز شیمیايی بالای 70درصد که جانباز شناخته شده‌ای است با پیشنهاد تعدادی دیگر از جانبازان و همراهان‌شان تصمیم گرفتند یک «NGO» که تشکل غیر دولتی است، تشکیل دهند و به نمایندگی از هزاران جانباز شیمیايی ایرانی پیگیر حقوق حقه خود باشند .
این افراد به عنوان یک دِین به شهدا و جانبازان دیگر با اراده کامل مصمم هستند تا حصول نتیجه قطعی و قانونی پیگیر این موضوع باشند تا در نهایت محکومیت مجرمان و عاملان پشت صحنه این اعمال ضد بشری را با هر هزینه و مدت زمان مورد نیاز به سرانجام برسانند و حکم محکومیت صدام حسین و ارتش بعث و پشتیبانی کنندگان و تجهیزکنندگان آنها را در دادگاه‌های بین‌المللی علی‌الخصوص کشور آلمان به عنوان یک جنایات جنگی و ضد بشری علیه ملیت خودشان به ثبت برسانند و به دلیل اینکه توافقات خصوصی فیمابین وکیل و موکل محرمانه تلقی می‌شود بنده کاملا نمی‌توانم پاسخگوي بخش دوم پرسش باشم ولی این راه قطعا هزینه بسیار بالایی هم تیم وکلای ما و هم تیم موکلین ما دارد که امیدوارم همان‌گونه که تا به حال آنها تقبل مسئولیت كرده‌اند بقیه راه را هم پشتیبانی کنند. ما به این پرونده بیشتر انسانی نگریستیم تا به‌عنوان یک شغل و درآمد .
آیا این گونه شکایات در عرصه بین‌المللی جایگاه خاص و پشتیبانان بین‌المللی از جمله سازمان ملل را دارد؟
به طور کلی در عرصه بین‌المللی در خصوص دیگر پرونده‌ها که بنده شاهد بوده‌ام برخورد خوبی وجود داشته ولی در خصوص این نسل کشی در ایران و عراق متاسفانه نمی‌توانم تایید کنم که کارهای انجام شده کافی و اساسی بوده، قطعا در جهان امروزی نهادها و ارگان‌های بسیاری اعم از دواير مختلف سازمان ملل و حقوق بشر بر ضد این‌گونه تکنولوژی که به کشتارهای بی‌رحمانه و نسل کشی می‌تواند منتهی شود وجود دارد و در دادگاه‌های بین‌المللی هم اگر ماهیت دادخواست به شکل واقعی اتهام را به تصویر بکشد با جدیت رسیدگی خواهند کرد ولی در طرف دیگر همیشه سودجویانی وجود داشته‌اند که قوانین بین‌المللی و انسانی را زیر پا گذاشته و خواهند گذاشت ولی نباید نا امید شد چون اراده واقعی برخورد در عرصه بین‌المللی وجود دارد.
بنا بر تحقیقات بنده و مستندات رسانه‌ای، شما وکیل قربانیان حملات شیمیايی شهر حلبچه در کردستان عراق هم هستید که موضوع آن با وکالت جانبازان شیمیايی ایران تقریبا یکی است، ممکن است توضیح دهید که موکلان شما چه کسانی هستند و سیر پيشرفت پرونده به کجا رسیده است؟
از نظر ما محتویات پرونده غیرعلنی است. در پرونده حلبچه من نیز مجاز به افشای جزيیات روابط موکلان خودم و دولت کردستان نیستم ولی می‌توانم بگویم که تا کنون براساس وظیفه تیم حقوقی و پیگیری من تحقیقات گسترده و گرانبهايی را در این خصوص انجام داده‌ایم و به شواهد ارزشمند و غیر قابل انکاری دست یافته ایم که به سهولت می‌توانیم در هر محکمه‌ای علیه کسانی که مواد شیمیایی و تکنولوژی ساخت و استفاده از آن را تحت هر نام و پوششی به رژیم صدام حسین تحویل دادند، استفاده كنيم و قطعا این اسناد و شواهد به دلیل مستند بودن غیر قابل انکار و قابل دفاع است.
تا کنون چه اقدامی در خصوص پرونده جانبازان صورت گرفته است؟ در کدام دادگاه شکایت ثبت شده است؟ شانس موجود برای رسیدن به نتیجه چه میزان است؟
اول از همه این توضیح لازم است که این یک مسابقه نیست که بتوان با نگاه برنده و بازنده بازی به آن نگاه کرد، در این پرونده که نتیجه آن می‌تواند برای طرف‌های درگیر ملی تلقی شود ما باید به صورت بسیار قانونمند و هوشیارانه از موانع حقوقی و سیاسی بگذریم و رسیدن به این هدف انرژی و خلاقیت نیاز دارد، باید با طرح‌های جامع و با استراتژی هوشمند که نمونه‌های موفق آن را در گذشته با موفقیت تجربه کرده‌ایم جلو برویم و امیدواریم در این مورد بسیار خاص هم به موفقیت کامل برسیم، من و تیم حقوقی خودم به سیستم‌های قضايی جهان اشراف کامل داریم و هدف‌مان رسیدن به مقصود است؛ چیزی که حق این جانبازان و مصدومان است و آنها به دنبال نتیجه هستند نه حرف و ما هم با اراده‌ای قوی به دنبال احقاق حق آنها در بخش مدنی و کیفری خواهیم بود.
این شکایت به همراه اسناد و مدارک جانبازان به دادستانی مرکزی آلمان برای ارسال به دادگاه مربوطه ارسال و ثبت شده است .
آیا شما آمار دقیقی از کشورها و شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که در طول 8 سال جنگ ایران و عراق به صدام حسین این تسلیحات را ارائه داده‌اند، دارید؟
قطعا اطلاعات دقیقی از آمار شرکت‌ها در کشورهای مختلف که به این امر مبادرت ورزیده‌اند در دست داریم که با واقعیت همخوانی دارد، ولی به دلیل اینکه در شکایت پیشرو و قبل از صدور هرگونه کیفرخواستی از سوی دادستانی آلمان نام بردن از شرکت‌ها و کشورهای متبوع آنها جرم است اجازه می‌خواهم به نام‌ها به این دلیل اشاره نکنم و این فرصت را به عنوان یک استراتژی حفظ کنم تا به آنها هم اجازه آماده شدن و اتخاذ تدابیر دفاعی کمتری بدهم .
آیا شما اطلاعاتی در خصوص اتهامات وارده نسبت به خرید و استفاده ایران از سلاح‌های شیمیايی علیه عراق دارید؟
این پرسش شما یک موضوع دیگر و خارج از محدوده ماموریت فعلی من است و ماموریت من در حال حاضر صرفا پیگیری اتهامات بر علیه دولت صدام حسین و استفاده از بمب‌های شیمیايی و تجهیزکنندگان آنها در اروپا مخصوصا در کشور آلمان و دیگر کشورهای اروپايی است. به هر دلیل و بهانه‌ای حالا این بهانه‌ها سیاسی بوده یا با انگیزه اقتصادی، ولی به عنوان یک فرد حقوقی می‌توانم به شما بگویم در هیچ نقطه‌ای از جهان تا به حال به اسناد و مدارک مستدل و قانونی و مورد تاییدی برخورد نکرده‌ام که ایران از مواد شیمیايی بر علیه مناطق مسکونی و یا جبهه‌های جنگ استفاده کرده باشد ولی اطلاعاتی وجود دارد که ایران به دنبال کشف و تولید پادزهرهای درمانی ضد بمب‌های شیمیايی بوده و هست که این امر با قوانین بین‌المللی منافاتی ندارد.
ما باور بر این داریم که شما در حال حاضر نماینده تعداد کثیری از جانبازان شیمیايی ایرانی هستید و برنامه‌ریزی کرده‌اید که پرونده‌ای را در کشور آلمان بر علیه اقدامات صدام حسین و همدستان و تجهیزکنندگانش به جریان بیندازید؟شما چه نوع اتهامی را بر علیه عاملان این اقدامات در نظر گرفته‌اید؟ و آیا شما تدابیری برای ده‌ها هزار نفر دیگری که در ایران قربانی این جنایات شده‌اند اندیشیده‌اید؟و یا تصمیمی برای قبول وکالت آنها دارید یا صرفا با همین تعداد جلو خواهید رفت؟
در خصوص اتهامات وارده دو اتهام را مد نظر داریم که هر دو اتهام در یک زمان و مکان واحد طرح خواهد شد؛ در نخست شروع و همدستی در قتل عام و دومین اتهام همدستی در نسل کشی که البته ارزیابی قانونی ما در زمان ورود به پرونده در دادستانی آلمان مشخص خواهد شد. در خصوص قبول وکالت دیگر جانبازان شیمیایی باید تشکیلات گسترده تری به کار گرفت چون هم از نظر هزینه و هم کار به انرژی بالایی نیاز است و نتیجه فعلی هر چه شود برای مابقی جانبازان نیز صدق می‌کند.
آیا شما فکر می‌کنید که تحریم‌های اقتصادی سازمان ملل و آمریکا و اتحادیه اروپا می‌تواند طرح موضوع شما را با مشکل روبه‌رو سازد ؟
در خصوص پرونده کیفری و جنايی خیر، نمی‌تواند تاثیری داشته باشد ولی در پرونده حقوقی قطعا با نبودن تحریم‌ها بهتر به نتیجه خواهیم رسید.
آقای شولز من گذشته حقوقی شما را بررسی کرده‌ام و متوجه شدم که شما وکیل قربانیان جنایت سرهنگ قذافی دیکتاتور سابق لیبی هم بوده‌اید که در اقدامات تروریستی در اروپا و به خصوص آلمان قربانیان زیادی داشته است و همچنین دفاعیات شما در دادگاه‌های آلمان بر ضد نسل‌کشی در جنگ اول و دوم جهانی و همچنین بر ضد نژاد پرستان و تروریست‌های بین‌المللی. حال با توجه به سوابق و اطلاعات خودتان فکر می‌کنید بازگشايی این پرونده و دفاعیات شما بتواند پیام و صدای واقعی این جانبازان و زنان و کودکانی که قربانی این جنایات شده‌اند به دنیا مخابره کند و حق و حقوق آنها را که زندگی و جوانی و خانواده خود را از دست داده‌اند مطالبه كنند؟
من از صمیم قلب امیدوارم که این اتفاق بیافتد و شک ندارم این پیام که به رسمیت شناختن این جنایت جنگی در عرصه بین‌المللی است اتفاق خواهد افتاد ولی در رسانیدن پیام صحیح باید از رسانه‌ها کمک گرفت تا واقعیات همان‌گونه که بوده و هست مخابره شود و این موضوع از دیدگاه من یک موضوع بین‌المللی است که سود موفقیت آن نصیب تمام جهانیان شده و دود عدم موفقیت هم به چشم همه خواهد رفت پس بنابراین باید دعا کنیم که پیام واقعی به جهانیان مخابره شود.
این پرونده را تا چه حد دنبال خواهید كرد و از دولت و قوه‌قضاييه کشور آلمان و همچنین ایران چه توقعی دارید؟
ما از تمامی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها و مهارت‌های موجود خودمان برای به ثمر رسیدن این پرونده بلاشک استفاده خواهیم کرد تا حکم واقعی و دلخواه جانبازان شیمیايی را در دادگاه به نفع آنها دریافت کنیم و به دولت و سیستم سیاسی و قضايی کشور آلمان کاملا اعتماد داریم که با شفافیت و صداقت کامل با این موضوع برخورد خواهد كرد و تمامی مدارک و ادله و شواهدی را که قبلا موجود نبوده و ما ارائه خواهیم كرد را مورد بررسی دقیق قرار خواهد داد و امید ما این است که یک حکم شایسته علیه تمامی طرف‌های درگیر در این خصوص از قبیل شرکت‌ها و کشورهایی که در این امر دخالت داشته‌اند صادرشود که بتواند صفحه تازه‌ای را در تاریخ علیه این غبار وحشتناک و دردها جهت تسلی درد بازماندگان این جنایات جنگی بگشاید.
