نظام آموزش عالی ارمنستان

سایت حقوقی دادآور

آموزش همیشه نقش مهمی را در تاریخ ارمنستان ایفا کرده و از گذشته تاکنون یکی از ارزش‌های اصلی برای مردم این کشور بوده است.

 

به گزارش سرویس «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بنا بر آمارهای جامعه‌شناسی که سال گذشته در ارمنستان اخذ شد، «آموزش» پس از «خانواده» و «سلامت» در جمع سه ارزش اصلی برای جوانان این کشور قرار دارد. در طول 20 سال گذشته نظام آموزش عالی ارمنستان دچار تغییرات فراوانی شده است.

 

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آژانس اجرایی آموزش، سمعی و بصری و فرهنگی اتحادیه اروپا، ویژگی‌های اصلی نظام آموزشی عالی ارمنستان و حدود قانون آموزش عالی ارمنستان به اختصار در این گزارش عنوان شده است.

 

مواد اصلی آیین نامه اداره آموزش عالی در ارمنستان در سال 1999 میلادی تحت قانون آموزش و در سال 2004 میلادی تحت قانون آموزش حرفه‌ای تحصیلات عالی و تحصیلات تکمیلی این کشور تصویب شد. در آیین نامه مصوب سال 2001 میلادی از دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها به عنوان نهادهای غیرانتفاعی یاد شد. سایر قوانین حکمفرما در حوزه آموزش عالی ارمنستان شامل قوانین مربوط به اعطای مدارک و گواهی‌های تحصیلی، قوانین اصلی اعطای مدارج علمی و عناوین دانشگاهی و همینطور قانون فعالیت‌های علمی و فعالیت‌های علمی – فنی هستند.

 

استانداردهای آموزش عالی نحوه ارائه جواز تدریس و اعطای اعتبار تحصیلات موسسات آموزش عالی این کشور را تحت کنترل دارند. تاسیس شعب موسسات آموزشی خارجی و نحوه فعالیت آنها در ارمنستان نیز مطابق قانون آموزش و توافقات بین دولت ساماندهی می‌شود.

 

- انواع رشته‌ها و مدارک تحصیلی آموزش عالی ارمنستان

 

نظام آموزش عالی ارمنستان بر مبنای دو دوره یعنی مقطع کارشناسی و مقطع کارشناسی ارشد طرح‌ریزی شده است که تحصیل در مقطع کارشناسی چهار سال و تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد دو سال بطول می‌انجامد. بنا بر مصوبه سال 2004 میلادی در ارمنستان،‌ کلیه دانشگاه‌های دولتی می‌بایست مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه دهند. از سال 2005 میلادی کلیه دانشگاه‌های خصوصی و دولتی در این کشور دوره‌های تحصیلی خود را مطابق با نظام دو دوره‌ای هماهنگ کرده و تغییر داده‌اند. در آموزش عالی ارمنستان مقطع دکتری نیز به عنوان دوره سوم گنجانده شده است. اولین دوره دکتری با دوره تحقیق آغاز شده که سه سال طول می‌کشد.

 

در دوره اصلی آموزشی در ارمنستان متخصصانی با مدرک تحصیلی کارشناسی تربیت می‌شوند که باید دروسی را با عناوین مردم‌شناسی عمومی، علوم طبیعی، اقتصاد همگانی، ریاضیات و دروس اختصاصی و حرفه‌ای پشت سر بگذارند. دانشجویان برای اخذ مدرک کارشناسی، پیش از پذیرش باید حداقل در مقطع متوسطه فارغ‌التحصیل شده و مدرک تحصیلی مربوطه را اخذ کرده باشند. طول تحصیل در مقطع کارشناسی چهار سال است که این زمان برای تحصیل در رشته‌های پزشکی به پنج سال افزایش می‌یابد. این دوره با ارائه یک جمع‌بندی نهایی و دفاع از پایان‌نامه تکمیل می‌شود. مدرک کارشناسی به محض گذراندن موفقیت‌آمیز تمام دروس این مقطع اعطا می‌شود. دارنده این مدرک مجاز به انجام انواع تخصص‌ها به غیر از پزشکی است. ضمن اینکه دارنده مدرک کارشناسی می‌تواند وارد مرحله بعدی تحصیلات یعنی کارشناسی ارشد شود. دارندگان مدرک کارشناسی ارشد به صورت اساسی آموزش‌دیده و دانش و مهارت‌های مورد نیاز انجام تحقیقات علمی را می‌آموزند. دانشجویان مقطع دکتری که از آنها به عنوان محقق یاد می‌شود، افرادی هستند که ضمن داشتن مدرک کارشناسی ارشد به انجام تحقیقات دوره دکتری پرداخته و دانش نظری خود را برای ارائه رساله دکتری توسعه می‌دهند. این دانشجویان پس از حداقل سه سال تحصیل موفق و نیز دفاع از رساله خود به دریافت درجه دکتری نایل می‌شوند. از سال 1990 میلادی سه دانشگاه ارمنی شروع به ارائه نظام دانشگاهی شامل مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری کرده‌اند.

 

- انواع موسسات آموزش عالی ارمنستان

 

مطابق با قوانین آموزش عالی ارمنستان، انواع رشته‌ها و موسسات آموزش عالی ارائه دهنده این رشته‌ها عبارتند از:

 

- آموزش‌های فنی و حرفه‌ای که در موسسات فنی و حرفه‌ای ارائه می‌شوند و از این آموزشگاه‌ها به عنوان آموزشگاه‌های نیمه‌حرفه‌ای یاد می‌شود. این موسسات شامل کالج‌ها و کالج‌های صنعتگری هستند و فارغ‌التحصیلان این موسسات پس از طی یک دوره دو یا سه ساله موفق به اخذ مدرک گواهی مهارت‌های نیمه‌حرفه‌ای می‌شوند.

 

- موسسات آموزش عالی که خود شامل دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی، آکادمی‌ها و مدارس عالی هنر می‌شوند. نظام آموزش عالی در ارمنستان مملو از تعداد زیادی موسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی است. موسسات آموزش عالی دولتی توسط چند وزارتخانه اداره می‌شود اما بیشتر آنها تحت نظارت وزارت آموزش و علوم این کشور هستند.

 

- بودجه و اعتبارات

 

موسسات آموزش عالی دولتی،‌ بودجه دولتی دریافت می‌کنند که این بودجه هزینه‌های اولیه آنها را پوشش می‌دهد. بخش دیگر بودجه آنها از طریق شهریه دانشجویان تامین می‌شود. موسسات آموزش عالی ارمنستان از نظر مالی تقریبا مستقل هستند. پس از تدوین بودجه سالانه این موسسات در تقویم بودجه‌ای، در پایان هر سال شورای این موسسات نسبت به بودجه مورد نیاز خود به بحث و تبادل نظر پرداخته و پس از توافق آن را به وزارت ارجاع می‌دهند. این موسسات اجازه دارند در صورت لزوم اعتبارات مورد نظر را از منابع غیردولتی دریافت کنند.

 

- سهم دانشجویان و حمایت‌های مالی

 

تا سال تحصیلی 2007-2006 میلادی به دانشجویان تازه وارد کمک هزینه کامل یا جزئی تحصیلی اعطا می‌شد. دانشجویان این کشور فارغ از طبقه مالی و اجتماعی خود باید شهریه بپردازند. قانون آموزش ارمنستان تصریح می‌کند که دانشگاه‌های دولتی باید برای دانشجویان خود که شهریه پرداخت می‌کنند با توجه به موقعیت مالی و وضعیت تحصیلی آنها حداقل ده درصد پاداش تخفیف در شهریه در نظر بگیرند. میزان این تخفیف‌ها با توجه به درصد عدم توانایی دانشجویان از 20 درصد تا 80 درصد متغیر است. بعلاوه ارمنستان هنوز سیستم پرداخت وام دانشجویی ندارد.

 

- ثبت نام و پذیرش

 

در نظام آموزش عالی ارمنستان یک سیستم هماهنگ امتحانات نهایی مقطع متوسطه وجود دارد که توسط مراکز سنجش علمی برگزار می‌شود و این امتحانات جایگزین آزمون‌های متمرکز ورودی دانشگاه‌ها شده است.

 

- محتوای درسی دانشگاه‌ها

 

در دانشگاه‌های این کشور دروس به صورت دروس اجباری و دروس اصلی ارائه می‌شوند. دروس اجباری شامل: زبان ارمنی، زبان‌های خارجی، تاریخ ارمنستان و آموزش دفاعی می‌شوند. برای ورود به دوره سوم آموزشی دکتری،‌ دانشجویان در دروس زبان،‌ کامپیوتر و یک درس اصلی مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

 

- ارتباطات و همکاری‌های بین‌المللی

 

نظام آموزشی ارمنستان سیاست‌های صریحی در زمینه بهبود کیفیت تبادل دانشجویان بین‌المللی ندارد. همکاری‌های بین دانشگاهی در ارمنستان عمدتا بوسیله کمک هزینه‌های بین‌المللی نظیر برنامه‌های بورسیه «اراسموس ماندوس»، «تمپوس»، بانک جهانی و سرویس تبادل دانشجوی آلمان (DAAD)‌ صورت می‌گیرد.