|
اخيرا نيز آيين‌نامه اجرايي اين قانون اصلاح و تشريفات ثبت اختراع پيچيده‌تر شده است. بر این اساس دقت بيشتري در ثبت اختراعات صورت گرفته ؛ به طوري كه زمان بررسي یک اختراع از 6 ماه به 9 ماه افزایش یافته است. در ضمن مقرر شده است كه مرجع رسيدگي به ثبت اختراع مي‌تواند از كارشناسان دعوت كند تا به صورت حضوری توضیحاتی را ارایه دهند.
اختراع طبق قانون نتيجه فكر فرد است كه براي اولين بار فرآيند يا فرآورده‌اي خاص را ارايه مي‌كند و مشكلي را در يك حرفه، فن، فناوري، صنعت و مانند آنها حل مي‌كند. اختراعي قابل ثبت است كه حاوي ابتكار جديد و داراي كاربرد صنعتي باشد. اما قبل از پرداختن به ثبت اختراع باید دید حق اختراع چیست؟ حق در لغت به معنای يقين کردن، ثابت شدن، و ضد باطل و در اصطلاح عبارت است از: سلطه، توانايى و امتيازى كه به موجب قانون يا قواعد حقوقى، به اشخاص، نسبت به متعلق حق، داده مى شود كه به موجب آن مى‌توانند در روابط اجتماعى خويش آن را اعمال کنند. حق دارای تقسیمات زیادی است که یکی از مهمترین آنها حقوق معنوی است. حقوق معنوی حقوقى است كه به صاحب آن اختيار انتفاع انحصارى از فعاليت و فكر و ابتكارش را مى دهد. براى مثال، حقى كه نويسنده اثر ادبى يا مخترعى نسبت به آن اثر و اختراع پيدا مى‌كند، حق معنوى و طبق قانون متعلق به مخترع است؛ البته صاحب این حق می‌تواند با قراردادی استفاده از آن را به دیگری واگذار کند. به این گونه حقوق، حقوق غیرمادی نیز گفته می‌شود. در موافقتنامه راجع به جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت معنوی (تریپس)، اصطلاح مالکیت معنوی انواع مالکیت‌های معنوی شامل حق کپی‌برداری، حمایت از اجراکنندگان صفحه گرامافون و سازمان‌های پخش‌کننده، علایم تجاری، نشانه‌های جغرافیایی، طرح‌های صنعتی، اختراع، طرح‌های ساخت مدارهای یکپارچه و حفاظت از اطلاعات افشا نشده را در بر می‌گیرد. بنابراین حق اختراع در دسته حقوق معنوی قرار دارد و ثبت اختراع برای حمایت از همین حق انجام می‌شود.
اظهارنامه براي ثبت اختراع
مطابق با آيين‌نامه مربوط به ثبت اختراعات و طرح‌هاي صنعتي هر كسی كه مي‌خواهد اختراع خود را رسما به ثبت برساند، بايد اظهارنامه‌اي تهيه كند به اين ترتيب كه اظهارنامه مذكور را آماده و به مرجع ثبت تقديم می‌كند. از نظر ظاهري نيز اظهارنامه ثبت اختراع بايد در سه نسخه و در فرم مخصوص و به زبان فارسي تنظيم شده باشد و پس از ذكر تاريخ، توسط متقاضي يا نماينده قانوني وي امضا شود.
مقرره سابق آيين‌نامه به طور خلاصه در ماده 28 اشاره مي‌كرد كه مرجع ثبت، پس از دريافت اظهارنامه و ضمايم مربوط، آن را ظرف ۶ ماه از حيث انطباق با شرايط شكلي و ماهوي مندرج در قانون و اين آيين‌نامه بررسي مي‌كند اما مقررات جديد اصلاحي توسط رياست محترم قوه‌قضاييه هم به تفصيل اين تشريفات را بيان كرده است و هم تغييراتي جزيي در آن داده است.
ماده ۲۸ جديد مقرر كرده است: «مرجع ثبت پس از دریافت اظهارنامه و ضمايم مربوطه آن، ظرف ۴ ماه ضمن انطباق با شرایط شکلی مندرج در قانون و این آیین‌نامه بررسی مقدماتی می‌كند. پس از بررسی مقدماتی و احراز شرایط شکلی اختراع، مرجع مذکور موظف است یک نسخه از اظهارنامه را به همراه مدارک و مستندات مربوط به مرجع ذی‌صلاح جهت احراز ماهوی اختراع ادعایی ارسال كند.
مرجع یادشده ضمن حفظ محرمانگی اختراع، حداکثر ظرف ۵ ماه اظهارنامه را از نظر انطباق با شرایط ماهوی اختراع مقرر در قانون و این آيین‌نامه بررسی و نتیجه را به صورت مستند به مرجع ثبت اعلام می‌كند. مرجع ثبت به محض وصول پاسخ حسب مورد تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد گرفت». مي‌بينيم كه تشريفات ثبت اختراع به مراتب بيشتر شده و به جاي زمان 6 ماهه، مدت 9 ماهه تشريفات بررسي اظهارنامه ثبت اختراع جايگزين آن شده است.
همچنين در ادامه مقررات جديد بيان شده است كه چنانچه مرجع بررسی ماهوی، ظرف مهلت مقرر پاسخ ندهد، مرجع ثبت، اظهارنامه متقاضی را ظرف مدت سه ماه به نحو مقتضی بررسی و تصمیم لازم را اتخاذ می‌كند. در صورت ضرورت مرجع بررسی ماهوی می‌تواند توضیحات تکمیلی متقاضی را اخذ کند. علاوه بر اين، سازمان ثبت مکلف است با بهره‌گیری از توانمندی‌های داخلی و بین‌المللی نسبت به ظرفیت‌سازی درون‌سازمانی و برون‌سازمانی و آموزش تخصصی کارشناسان مربوط و ایجاد رویه واحد، اقدام لازم را معمول دارد. سازمان ثبت اسنااد و املاک مکلف است با استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات داخلی و بین‌المللی نسبت به ایجاد و راه‌اندازی پایگاه اطلاعات اختراعات اقدام و آن را جهت تسهیل بررسی ماهوی در اختیار مرجع ذی‌صلاح مرتبط قرار دهد.
در ضمن متقاضی مکلف است هزینه بررسی ماهوی اختراعات را ظرف مدت ۳۰ روز به مرجع بررسی ماهوی بپردازد و رسید آن را به مرجع ثبت تسلیم كند. در صورت عدم پرداخت هزینه در موعد مقرر، اظهارنامه بي‌اعتبار تلقی خواهد شد. کسب نظر از مراجع ذی‌صلاح بر اساس قرارداد با آنها صورت می‌گیرد.
مرجع رسيدگي به اعتراضات
همان‌طور كه توضیح داده شد، مخترع بايد به منظور ثبت اختراع خود، اظهارنامه‌اي را تحويل مرجع ثبتي بدهد. ممكن است اين درخواست ثبت اختراع از طرف مرجع ثبتي رد يا قبول شود. در صورت رد درخواست ثبت اختراع متقاضي، وي مي‌تواند طبق ماده 58 آيين‌نامه اجرايي مربوط به ثبت اختراعات و طرح‌هاي صنعتي از تصميم مرجع ثبتي اعتراض كند. اعتراض مخترع بايد در دو نسخه به صورت كتبي و همراه با دلايل و مستندات مربوط همراه رسيد مربوط به پرداخت هزينه رسيدگي به رد ثبت، ظرف ۳۰ روز از تاريخ ابلاغ تصميم، از طريق مرجع ثبت به كميسيون موضوع ماده ۱۷۰ آيين‌نامه اجرايي مذكور، تسليم شود. پس از ثبت اعتراض‌نامه، نسخه دوم آن با قيد تاريخ و شماره وصول به معترض مسترد مي‌شود. مهلت مذكور براي متقاضي مقيم خارج از كشور ۶۰ روز است. ماده ۱۷۰ آيين‌نامه فوق نيز بيان كرده است كه كميسيون مذكور مركب از اعضاي زير تشكيل مي‌شود:۱ـ رييس اداره ثبت اختراعات، اداره ثبت طرح‌هاي صنعتي يا اداره ثبت علايم تجاري، حسب مورد؛
۲ـ نماينده‌اي از جانب مدير كل اداره كل مالكيت صنعتي؛ ۳ـ يك كارشناس يا متخصص كه در صورت لزوم مي‌تواند خارج از سازمان باشد. آيين‌نامه اخير اضافه مي‌كند كه رياست كميسيون بر عهده نماينده مديركل اداره كل مالكيت صنعتي قرار دارد. همچنين تصميم‌گيري در كميسيون با اكثريت آرا است. اين تصميمات براي مرجع ثبت لازم‌الاتباع خواهد بود. علاوه بر اين مقرر شده است كه كارشناس رسيدگي‌كننده نمي‌تواند نسبت به همان موضوع در كميسيون شركت كند. همچنين كميسيون داراي يك عضو علي‌البدل خواهد بود كه از بين كارشناسان و توسط مديركل اداره كل مالكيت صنعتي تعيين خواهد شد. گفتني است طبق مقررات چنانچه حضور اعضاي كميسيون مستلزم پرداخت حق‌‌الزحمه باشد، پس از تاييد مديركل اداره كل مالكيت صنعتي، از محل اعتبارات سازمان تامين و پرداخت خواهد شد.
اخيرا نيز حكم ديگري به اين ماده اضافه شده است. طبق مفاد اين مقررات جديد، «چنانچه کمیسیون، اخذ توضیح از کارشناس یا کارشناسان بررسی ماهوی اختراع را جهت اتخاذ تصمیم ضروری بداند، می‌تواند از آنان برای حضور در جلسه دعوت کند».
لازم به ذكر است كه طبق اصلاحيه اخير رياست محترم قوه‌قضاييه، هزینه بررسی ماهوی اختراع شخص حقیقی صد و پنجاه هزار تومان و شخص حقوقی سيصد هزار تومان است.
در اهمیت ثبت حق اختراعات و حمایت از مخترع باید گفت در موارد نقض حقوق مالکیت معنوی، فقط افراد صاحب حق آسیب نمی‌بینند بلکه در عین حال خساراتی بس بزرگ و غیر قابل جبران در پیکره جامعه وارد می‌آید؛ چون وقتی حقوق صنعتی، ادبی و هنری مردم و ابداعات و اختراعات آنها مورد حمایت کافی و مؤثر نباشد، طبعاً میل به ابداع و اختراع و خلاقیت و سازندگی آن گونه که باید در افراد تقویت و بارور نمی‌شود و جامعه از نتایج بالقوه فکر طبقه مبتکر و متفکر خود محروم می‌ماند.
به نقل از سایت روزنامه حمایت
|
