وکیل دادگستری یا شکارچی آمبولانس؟

مدتی است بحثهایی غیرکارشناسی برای حذف ظرفیت پذیرش وکالت دادگستری مطرح شده و برخی داد سخن سرداده اند و کشورهایی همچون آیالات متحدة آمریکا و انگلستان را قبله آمال خود معرفی کرده و به این نتیجه رسیده اند که مال، جان، آبرو و ناموس مردم را باید داد به دست کسانی که حتي نمی توانند در آزمون کانون وکلا، به عنوان حداقل، پذیرفته شوند چرا که مردم تشخیص می دهند که به کدام وکیل كار بلد مراجعه کنند و وکیل نابلد را کنار بگذارند.

اندک مطالعه در حقوق کشورهای خارجی خلاف این را ثابت می کند و نشان می دهد میان شمار وکلا و امنیت قضایی و شغلي ارتباط تنگاتنگی هست.
در اینجا صفحاتی از کتاب «وکالت و کانون وکلای دادگستری» (تهران،‌شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۳)، از نظر میگذرد که نشان میدهد در حقوق آمریکا به عنوان نظام حقوقی که بیشترین وکلا و حقوقدانان را دارد چه وضعیتی حاکم است.
@dadavar
«مطالعۀ حقوق ایالات متحدۀ آمریکا بدان شکل که تا کنون در مورد دیگر کشورها انجام شد نه ممکن است و نه لازم، زیرا این کشور متشکل از 50 ایالت است که اکثرشان دارای کانون وکلای مخصوص به خود میباشند. این کشور دنباله روی انگلستان است اما با ویژگیهای خود. به واقع، مردان جوانی که در عصر کلونی آمریکا، در باشگاههای انگلستان حقوق خوانده بودند. وقتی به سرزمین آمریکا رسیدند رهبران انجمنهای حقوقی جوامع خود شدند. پس از انقلاب نیز این حرفه فراز و فرودهای زیادی به خود دید و از انجمن سری تجاری به مجمعی برای حفظ حقوق عامه صعود پیدا کرد که در جای خود قابل مطالعه است. قدیمیترین کانون وکلا در این کشور بیش از 200 سال قدمت دارد و آن کانون وکلای فیلادلفیا است که تقریبا در سال 1802 تاسیس شده است. در حال حاضر، شمار وکلای ایالات متحدۀ آمریکا بیش از یک میلیون نفر بوده و آن چنان که گفته شد نزدیک به 70 درصد وکلای جهان در این کشور حضور دارند. همچنین باید تامل کرد که چرا وکالت در این کشور هم به صورت یک «مشکل» و هم به مثابۀ یک «راه حل» معرفی شده است. شغلی که دورۀ آموزش و تحصیل آن حتی از شغل پزشکی نیز طولانیتر است، امروزه در این کشور به گونه ای منحصر به فرد مطرح شده است و وکلا علاوه بر این که می توانند برای جلب مشتری تبلیغ کنند، قادرند قرارداد حق‌الوکاله را به شرط پیروزی ببندند و حتی برخی از آنان به «شکارچیان آمبولانس» معروف شده اند و در فیلمها تلاش شود برخی از ایشان را وکیل مدافع شیطان معرفی کنند و حتی علت زیاد بودن شمار دعاوی در این کشور را نیز به پرشمار بودن وکلا منتسب کنند و مسائلی از این دست. سازمانهای مربوط به وکلا در این کشور به بیش از 1700 مورد می رسد از این رو، علاوه بر این که باید وضعیت این کشور، شمار وکلا و موقعیت اجتماعیشان را در هنگام مطالعه در نظر داشت، باید از میان این 50 ایالت یکی را انتخاب نمود و در بقیۀ موارد به تفاوتها، در صورت لزوم، اشاره کرد. وانگهی کانونهای وکلا نیز به دو دسته بخش میشوند: کانون وکلای محلی یا ارادی و کانون وکلای ایالتی با رویه متحد یا الزامی بدین معنا که عضویت در کانون های وکلا اخیر برای تمامی وکلایی که در ایالت مربوط فعالیت میکنند الزامی است. بیش از نیمی از ایالات این کشور دارای چنین کانون وکلای متحدی هستند. در کنار این کانونها، دو کانون موسوم به «کانون وکلای مشترک المنافع و سرزمینهای آمریکا» و «اقلیت ملی انجمنهای کانون وکلا» نیز وجود دارد. با توجه به این تنوع، کانون وکلای ایالت کالیفرنیا که بیش از 244 هزار عضو (179 هزار عضو فعال) دارد به‌عنوان نمونه مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین، مطالعۀ «انجمن کانون وکلای آمریکایی» در ادامه انجام میشود که انجمن حقوقدانان این کشور است اعم از وکلا، قضات و دانشجویان حقوق».
وجه تسميه شكارچيان آمبولانس در اين است كه به علت شمار زياد وكلا و نبود كار، اين وكلاي دادگستري هر روز در اتوبانها مي چرخند و در صحنه از مجروحان سوانح رانندگي وكالت مي گيرند. آنان شكارچي آمبولانس هستند. آيا ما نيز مي خواهيم به اين سمت حركت كنيم؟

برگرفته از کانال دکتر حسن محسنی استاد حقوق دانشگاه تهران