استاد كاتوزيان، پدر معنوی همه حقوق دانان کشور

سایت حقوقی دادآور

دکتر مسعود بوجاری

يك سال از درگذشت استاد دکتر امیر ناصر کاتوزیان مي‌گذرد مردي كه به راستي، عدالت و حق طلبي شهره بود.
استاد، شاگرد ممتاز و یادگار بزرگان و دست پرورده اولین نسل عالمان حقوق  کشور چون دکتر سید حسن امامی و دکترعبدالحسین علی آبادی و دکتر سید محمد علی شایگان و دکتر کریم سنجابی و دکتر احمد متین دفتری و استاد محمود شهابی و آیت ا... سنگلجی و ... بوده است . درتهیه پیش نویس قانون اساسی کشور در سال 1358 مشارکت موثرو نقش اساسی داشت و از زبان و قلمش برای سامان دادن به امورمعقول انقلاب بهره گرفت و معتقد بود که حکومت باید بر عدل و نظم تکیه داشته و مبتنی بر قانون باشد و خودکامگی و زور نباید در آن راه یابد و به حاکمیت ملی مردم و حقوق اساسی ملت و آزادی بیان و اندیشه به عنوان سرآمد ارزش‌ها اهتمام وافر داشت و معتقد بود که هر گونه فساد سیاسی و اقتصادی باید از بستر جامعه نفی و فقر و جهل ریشه کن شود و هیچگاه وامدارهیچ دسته و گروهی نشد.
 استاد در همه مقاطع زندگی  و عمر پر برکت خویش در برابر تمامی مشکلات، سختی ها و بی عدالتی‌های جریان زندگی با توکل و اعتقاد عملی و استعانت قلبی به باریتعالی استقامت پیشه كرد و از تهدیدها و تحدیدها نهراسید و در ایام ناملایمت عسرت بهترین آثار ماندگار حقوقی را به رشته تحریر در آورد .
استاد ‌به لحاظ سال‌ها مطالعه و تحقیق به مرحله ای از مرجعیت علمی در ابعاد تخصصی دانش حقوق دست یافته بود و پیوسته بر آن بود که با استفاده از امهات حقوق سنتی و عرفی ایران و نظریات فقهی از گذشته تا به حال و با بهره‌گیری از سبک‌ها و تکنیک‌های نوین حقوقی دنیا به‌طور منظم  با رویکرد اخلاقی و اندیشه‌های روشنگرانه عدالت‌طلبی نسبت به تدوین و دسته بندی و نظم در نگارش قواعد و مقررات حقوقی خصوصا در رشته حقوق خصوصی بپردازد، به جهت شاخص و منبع قرار داشتن مجموع کتب و آثار حقوقی وی در امر تدریس و تحقیق در همه دانشکده‌ها و مراکزحقوقی کشور و سمت استادی وي‌ بر چند هزار فارغ التحصیل رشته حقوق و اساتید بسیار این رشته در سطح کشور و به لحاظ تاثیرات فراوان افکار و اندیشه های استاد‌برنظام کنونی حقوق ایران همگی سبب شده که وي‌ علاوه بر جایگاه پدر معنوی همه حقوقدانان کشور بحق به عنوان بنیانگذار حقوق نوین ایران نامیده شود .
 استاد ‌دراعمال و رفتارحقوقی به رعایت اخلاق توجه داشت، به یاد داريم که در جریان برگزاری بیست و یکمین همایش اسکودا در آبان 1392 در جریان سخنرانی برای قضات دادگستری استان مرکزی بر رعایت عدالت توسط دستگاه قضايی و ضرورت تغییر در نگرش و نوع رفتار با جامعه وکالت تاکید داشت. قضات را به صدور احکام مستدل و مستند و مبتنی بر عدالت و همچنین خوشرويی در برخورد با مراجعان و رفع نارضایتی‌ها توصیه می‌كرد که مردم از دستگاه قضايی عدالت می‌خواهند، پناهگاه مردم باشند و در رفتارشان با مردم اخلاق و عدل و رافت را رعایت كنند و اعتماد را در جامعه و بین مردم به وجود آورند. قضات باید پاکدامنی و درستی را در رفتار خویش تقویت وهمگام با جامعه وکالت در کنار مقررات انتظامی یک منشور اخلاقی را تدوین و اینکه قضات در برخورد با وکلا رفتار متناسب با وکالت را پیشه و اصول اخلاقی را رعایت و از تقابل و برخوردهای غیرقانونی با وکلا پرهیز كنند و در رسیدگی به دعاوی و صدور احکام در کنار استفاده از قانون انصاف و عدالت را هم مورد نظر قرار دهند .استاد ‌ضمن ارشاد وکلا به تنظیم دادخواست‌ها با تامل، دقت و اینکه طوری تنظیم شود که راهنمای قاضی باشد، به وکلا توصیه كرد كه هر وکالتی را نباید پذیرفت و قبل از قبول وکالت با گوش دادن به سخنان و حرف موکل او را نزد خویش محاکمه كرده که آیا موکل در دعوی مورد نظرش حقی دارد و خواسته‌اش حق است و سپس در صورت حق داشتن وکالت او را پذیرفته و این بیانگر آن است که وکیل باید  صرفا از حق دفاع كرده و مدافع حق موکل در جریان دادرسی باشد. بیندیشیم که به هنگام تدریس یا قضاوت و یا به وقت دفاع از حق در مقام وکالت چه مسئولیتی داریم و با عدم سازش و تسلیم ناپذیری در برابرهر باطلی از عظمت و حقانیت این ملت و مرز و بوم دفاع كرده و همواره با مراقبت از هرحقی و حساسیت نسبت به هر تضییع حقی از نشستن غبار برچهره عدالت جلوگیری كنیم .
پاکان و عالمان حق همگی به ندای خدا لبیک گفتند و به‌سوی منزلگه عزت رخت بربستند و آنچه که از آنان بر لوح حقیقت برجای مانده برگ‌های زرین حق است و عدالت و استمرار ندای عدالت طلبی بر شریان زندگی در جهان هستی، راه‌شان پر رهرو و خاطرات شان ماندگار و ارواح‌شان در اعلي‌علیین در جوار رحمت الهی شاد باد .

به نقل از سایت روزنامه قانون