نمونه رای(درخواست فسخ نکاح به دلیل افسردگی یا ضریب هوشی پایین)
⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️
استناد به افسردگی یا ضریب هوشی پایین، نه از مصادیق عیوب موجب فسخ نکاح بوده و نه پنهان نمودن آن از مصادیق تدلیس موجب فسخ نکاح است زیرا اولاً ضریب پایین هوشی دلیل بر سفاهت یا جنون نیست و افسردگی نیز به دلیل شیوع، نوسانی بودن درجات آن و قابلیتدرمان نمیتواند موجب فسخ نکاح و اضمحلال بنیان خانواده گردد.
⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️⚖️
تاریخ رای نهایی: ۱۳۹۲/۱۲/۱۱
شماره رای نهایی: ۹۲۰۹۹۷۰۹۰۷۰۰۰۷۳۲
رای دیوان عالی کشور
رأی فرجامخواسته که بدون توجه به جهات قانونی فسخ به سبب تدلیس زوجه در ازدواج صادرشده محل ایراد است دادگاه در رأی فرجامخواسته اختلال ضریب هوشی فرجامخواه و اظهارات طرفین در جلسه دادگاه و اقرار مشارٌالیها به مقاوله و گفتگو در مورد عدم بیماری و سلامت با زوج در جلسه خواستگاری و عدم طرح بیماری قبلی (افسردگی) را مبنای صدور حکم به داشتن حق فسخ عقد نکاح به علت تدلیس قرار داده است صرفنظر از اینکه دادگاه در متن رأی حق داشتن فسخ عقد نکاح را به علت تدلیس برای زوج لحاظ نموده نه تأیید فسخ با احراز تدلیس را لذا از این حیث رأی صادره منجز و قاطع دعوی صادر نگردیده اما در ماهیت و مبانی استدلال دادگاه محترم از یکسو افسردگی و کمبود ضریب هوشی زوجه پنهانکاری موارد فوق را اساس رأی قرار داده از سوی دیگر با استفاده از پدیدههای مذکور عمل تدلیس را احراز و مبنای فسخ قرار داده نظر به اینکه کیفیت استدلال دادگاه از جهات ذیل مواجه با ایراد قانونی است اولاً مدلس کسی است که عیب خود را پنهان میکند یعنی با خدعه عیبپوشی میکند لذا تدلیس کننده بایستی عملیاتی انجام دهد که موجب فریب طرف گردد اعم از اینکه در قالب گفتار باشد یا اوصاف کمال یعنی بیان صفت کمالی که در شخص نباشد یا پنهان نمودن نقص و عیب در خود در مانحنفیه کسی که خدعه میکند معمولاً از اشخاص با ضریب هوشی پایین نمیباشد بلکه از ضریب هوشی بالا یا متوسط برخوردار است و با اعمالی طرف را فریب میدهد یا نقص و عیب را پنهان میدارد در قضیه موردبحث با توجه به نظریه پزشکی قانونی که مورد استناد خواهان قرارگرفته و در رأی دادگاه هم مورد احراز واقعشده تدلیس از سوی زوجه که با اختلال کاهش ضریب هوشی مواجه میباشد فاقد جایگاه استدلال قضایی است و منتفی میباشد ثانیاً افسردگی لزوماً و قانوناً از موارد فسخ نکاح نمیباشد چنانچه افسردگی ملاک فسخ قرار گیرد این سؤال قابلطرح و پاسخ است که چه میزان از افسردگی از مصادیق فسخ نکاح و قابل استناد برای فسخ است چراکه افسردگی درجات مختلف یکی از پدیدههای شایع جوامع بشری و بین مردم صرفنظر از جنسیت آن میباشد بهعبارتدیگر افسردگی مخصوص طبقه نسوان نیست چنانچه این پدیده که قابل مدیریت و کنترل میباشد از موجبات قانونی جدایی تحت عنوان تدلیس و غیره قرار گیرد به دلیل نگاههای مختلفی که هر کس از منظر خود به نوع و درجه افسردگی دارد ممکن است باعث تکثر این نوع دعاوی شود و با رواج این پدیده عارضه ناخوشایندی در به هم پاشیدگی خانوادهها و فروپاشی هسته اولیه جامعه شود که نتیجتاً رواج آن بهشدت جامعه را در مخاطره جدی قرار خواهد داد بنا بهمراتب و نظر به اینکه افسردگی و ضریب هوشی پایینی که بنای عقد نکاح بهعنوان اوصاف کمالی پنهانشده از سوی زوجه باشد و از مصادیق تدلیس در امر نکاح مورد استناد قرار گیرد مستعبد ازنظر شارع و مقنن و محکوم به ردّ است با این بیان رأی فرجامخواسته که بدون توجه به جهات و معانی مذکور در فوق صادر گردیده نقض مستنداً به بند ج ماده ۴۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی پرونده جهت رسیدگی به شعبه همعرض یکی دیگر از دادگاههای محترم تجدیدنظر استان آذربایجان غربی ارجاع مینماید.
رئیس شعبه ۱۰ دیوانعالی کشور ـ عضو معاون
عبداله پورـ صدقی