قانونگذاری خوب در رویه قضایی: نگاهی به آرای دیوان عالی آمریکا، شورای قانون اساسی فرانسه و دادگاه‌های اروپایی
نویسنده: آزاده عبداله زاده شهربابک
دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده اکس مارسی پل سزان
چکیده مسئله «قانونگذاری خوب» و تعیین ویژگی‌های شکلی و ماهوی قوانین، قریب ۳۰ سال است مورد توجه نظام‌های حقوقی مختلف بوده و هست. توجه به این امر ابتدا به‌صورت پراکنده در آثار و نوشته اندیشمندان حقوقی ذکر شده و پس از اینکه دادگاه‌ها و مخصوصاً ناظران قانون اساسی به این امر توجه نشان داده و سعی در تعریف و تحدید حدود ویژگی‌های قوانین حقوقی کردند، به شکل نظام‌مند مورد توجه قرار گرفته و نظریه‌های گوناگونی در‌خصوص آن بیان شده است.
در این مقاله و در مقدمه آن نگاهی گذرا خواهیم داشت بر «کیفیت قانون» و مبنای حقوقی آن، سپس در دو نظام حقوق نوشته و کامن‌لا، نقش دادگاه‌ها را در نظارت بر ویژگی‌ها و کیفیت قواعد حقوقی بررسی می‌کنیم تا از میان شرح وظایفی که دادگاه‌ها برای خود در نظارت بر قانونگذاری خوب قائل شده‌اند، جایگاه حقوقی مناسب برای نظارت بر کیفیت قانون را تعیین و پیشنهاد کنیم.
هرچند ایران در مقایسه با سایر نظام‌های حقوقی با فاصله زمانی نسبتاً زیادی مسئله «کیفیت در قانونگذاری» را به شکل منسجم مورد توجه قرار داده است، اما خوشبختانه در سال‌های اخیر توجه دولت به این مسئله و طرح پیش‌نویس‌هایی در‌خصوص سیاست‌های قانونگذاری در دولت، امیدبخش است. ازاین‌رو نتایج حاصل از این مقاله می‌تواند به‌عنوان بخشی از سؤالات مطرح در‌خصوص نقش و وظایف دادگاه‌ها در مسئله «کیفیت قانون» در ایران مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه ها
قانونگذاری خوب؛ شورای قانون اساسی فرانسه؛ دیوان عالی ایالات متحده آمریکا؛ دیوان دادگستری اروپا؛ دیوان حقوق بشر اروپا
