روند اجرای احکام در دیوان عدالت اداری

اداره ابلاغ تحت مدیریت کل ابلاغ و اجرای احکام در سال ۱۳۸۴ در جهت حل مشکلات موجود و قابلیت پیگیری اوراق
قضایی درخصوص ارسال به موقع، ابلاغ قانونی، اعاده فسخ ثانی اوراق و احکام صادره از شعب طبق ماده ۳۳ قانون دیوان راه­اندازی شد و هم اکنون با تعداد ۱۱ پرسنل انجام وظایف می­نمایند.
اوراق قضایی موصوف اعم از تبادل لوایح، دعوتنامه، اخطار، رفع نقص، احضاریه، دادنامه اخطار اجرای حکم و …. می­باشند.

معرفی اداره اجرای احکام دیوان عدالت اداری

هدف نهایی از اقامه دعوی توسط شاکی در دیوان عدالت اداری رفع تعدی و تظلمات نسبت به مأمورین یا واحدهای دولتی و وصول به حق است، انتخاب این راه دشوار و طولانی معلول عدم حصول نتیجه از مراجعات
مکرر به واحدهای دولتی و سرگردانی و مکاتبات پی­درپی می­باشد که شخص برای دادخواهی
راهی این مرجع قضایی می­گردد. حال پس از جری تشریفات قانونی و ختم دادرسی و صدور
رأی مبنی بر ورود شکایت و تائید ادعای وی این سئوال ایجاد می­گردد: «آیا به صرف
اصرار ردی به نفع محکوم­له، او به حق خود رسیده است؟»

ماده ۳۴ قانون دیوان مصوب ۱۳۸۵ تکلیف را روشن نموده به نحوی که در مفاد این ماده مقرر گردیده: «کلیه اشخاص و مراجع مذکور در ماده ۱۳ این قانون مکلفند آراء دیوان را پس از ابلاغ فوراً اجرا
نماید».

حال با وصف ماده فوق­الذکر چنانچه در اجرای صحیح آراء قضایی از سوی محکوم علیه تعلل گردد تکلیف چیست؟
قانونگذار در عین حال غافل از این مسئله نبوده که برخی متصدیان و صاحب منصبان دولتی
ممکن است از اجرای احکام قطعی دیوان خودداری نمایند و در ماده ۱۲ قانون دیوان مرجعی
را تحت عنوان واحد اجرای احکام با تعدادی دادرس علی البدل به منظور اعمال قانون و
اجراء آراء صادره از شعب دیوان درنظر گرفته است. بنابراین وظیفه اصلی این واحد
احقاق حق و اعمال قانون و در سال ۱۳۸۴ بدین منظور راه­اندازی گردید.

ضمانت اجرایی آراء صادره از شعب دیوان عدالت اداری

الف) مرجع اجرایی که همان واحد اجرای احکام است.

ب) مستند قانونی اجرا که همان مواد مندرج در قانون دیوان عدالت اداری می­باشند.

مستند قانونی اجراء آراء دیوان عدالت اداری

قانونگذار در مواد ۲۶،۳۴،۳۵،۳۶،۳۷ قانون دیوان عدالت اداری قدرت لازم را برای اعمال قانون و اجرای
آراء قطعی صادره از شعب لحاظ نموده است. و قاضی مجری حکم با استفاده از مواد
فوق­الذکر اقدام به اجرای حکم می­نماید.

نحوه و مسیر ارسال پرونده به اجرای احکام

در صورتیکه محکوم علیه از اجرای رأی قطعی و ابلاغ شده استنکاف نماید مستند به ماده ۳۵ قانون دیوان محکوم له
(شاکی) طی درخواستی از شعبه صادرکننده رأی تقاضای اجرا رأی را می­نماید و دفتر شعبه
صادرکننده رأی پس از ثبت درخواست و با ملاحظه رئیس شعبه و در صورتیکه رئیس شعبه
استنکاف محکوم علیه را احراز نماید، دستور ارسال پرونده را جهت اعمال ماده ۳۵ قانون
دیوان به معاونت قضایی و متعاقباً به اداره کل ابلاغ و اجرا به منظور ارجاع به یکی
از دادرسان اجرای احکام صادر می­نماید.

اداره اجرای احکام

در حال حاضر واحد اجرای احکام به استناد ماده ۱۲ قانون دیوان زیرنظر ریاست دیوان و معاون قضایی تحت مدیریت کل
ابلاغ و اجرای احکام و دارای ۵ شعبه می­باشد که با ۷ دادرس علی البدل اقدام به
اجرای احکام صادره از شعب دیوان می­نمایند. در همین ارتباط دفتر مدیرکل با (۳نفر،
یک مسئول دفتر و یک متصدی امور دفتری و یک ماشین­نویس)، دفاتر شعب (۵ دفتر، هر دفتر
۲نفر، یک مدیر و یک منشی)، واحد کارشناسی (۲نفر)، واحد دبیرخانه و بایگانی (۲نفر)
که همگی زیرنظر مدیرکل، معاون مدیرکل، رئیس اجرای احکام در حال انجام وظایف
می­باشند. بنابراین تعداد قضات ۷نفر و کارکنان ۱۹ نفر می­باشند.

شرح وظایف

گرچه شرح وظایف به صورت دقیق یکی از مباحث مهم و کلیدی هر نهادی است و تدوین نهایی آن نیازمند صرف ساعتها مطالعه و جلسات کارشناسی می­باشد لکن چون ضرورت ارائه کامل آن در این سایت به نظر نمی­رسد،
اجمالاً به منظور اطلاع رسانی می­توان چنین اشاره داشت، در این واحد اجرایی:

– مدیرکل ابلاغ و اجرای احکام (آقای…): بر حسن ابلاغ اوراق قضائی، حسن اجرای آراء قطعی صادره از شعب نظارت
می­نماید. همچنین ارجاع پرونده­های اجرایی به دادرسان، تعامل مستمر با مسئولین
واحدها و سازمانها جهت تسریع در اجرای آراء قضایی، بررسی تقاضای اعمال ماده ۳۷،
ماده۱۸، توقیف حساب از سوی دادرسان، برگزاری جلسات ماهیانه در جهت بهبود و ارتقاء
سطح کارآمدی و رفع مشکلات این مرجع را برعهده دارد.

– معاون مدیرکل: اجرای دستورات مدیرکل و نظارت بر حسن اجرای صحیح و * مساعی در کلیه امور این واحد را برعهده
دارد.

– رئیس اداره اجرای احکام:
نظارت بر عملکرد کلیه کارکنان اداری جهت صحت انجام کار از لحاظ نظم، امور دفتری و
اداری و به طور کلی ساماندهی امور دفاتر و بررسی آمار ماهیانه شعب برعهده
دارد.

شعب تخصصی اجرای احکام

شعب اجرای احکام تخصصی می­باشد به نحوی که در زمان ورود پرونده به واحد اجرای احکام مدیرکل محترم اجرا، پرونده را با توجه به دستگاه طرف شکایت به شعبه مرتبط به * اجرای ارجاع می­نماید.

شعبه اول: آراء مرتبط با امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی، میراث فرهنگی، وزارت علوم، وزارت بهداشت و آراء صادره از
شعب تشخیص دیوان را اجرا می­نماید.

شعبه دوم: آراء مرتبط با امور نظامی، امنیتی، امور اراضی، جهادکشاورزی، سازمان مسکن و شهرسازی و محیط زیست و وزارت دفاع را اجرا می­نماید.

شعبه سوم: آراء مرتبط با وزارت کار و سازمان تأمین اجتماعی و منابع طبیعی را اجرا می­نماید.

شعبه چهارم: آراء مرتبط با سازمان بازنشستگی، مسائل اقتصادی، مالی، اداری و استخدامی ثبت احوال و ثبت اسناد،
وزارت نفت و نهادها و ارگانها، هلال احمر، بهزیستی و…

شعبه پنجم: آراء مرتبط با شهرداریها و کمیسیونهای شهرداری را اجرا می­نماید.

به نقل از سایت دیوان عدالت اداری