سایت حقوقی دادآور
با توجه به نقش اصلی و پر رنگ زنان در خانواده، سعادت و سلامت زنان نه تنها اثرات مثبتی را برای زندگی آنها و نسل های آینده به ارمغان می آورد بلکه می تواند موجب رشد و توسعه جامعه شود. از این رو برای تامین و تداوم سلامت زنان به عنوان نیمی از جمعیت بشری باید تلاش کرد. تنبیه بدنی زن از پدیده‌های اجتماعی، بدون محدودیت زمانی و مکانی است و در تمامی جوامع و فرهنگ ها وجود دارد. چنان که ویژه جوامع توسعه نیافته نبوده حتی در پیشرفته ترین جامعه ها دیده می شود و این از مواردی است که در دهه اخیر مورد انتقاد بسیار قرار گرفته، گرچه این انتقاد سابقهای طولانی دارد، ولی در این اواخر بر گستره آن افزوده شده است.
همان‌طور که می‌دانیم در قرآن هم در آیه ۳۴ سوره مبارکه نساء« مردان سرپرست زنانند به دلیل آنکه خدا برخى از ایشان را بر برخى برترى داده و [نیز] به دلیل آنکه از اموال‌شان خرج مىکنند پس زنان درستکار فرمانبردارند [و] به پاس آنچه خدا [براى آنان] حفظ کرده اسرار [شوهران خود] را حفظ مىکنند و زنانى را که از نافرمانى آنان بیم دارید [نخست] پندشان دهید و [بعد] در خوابگاهها از ایشان دورى کنید و [اگر تاثیر نکرد] آنان را ترک کنید پس اگر شما را اطاعت کردند [دیگر] بر آنها هیچ راهى [براى سرزنش] مجویید که خدا والاى بزرگ است»،به موضوع زنان پرداخته است. اما خشونت علیه زنان مسئله‌ای متفاوت از تنبیه اشاره شده در متون دینی است. آنچه این روزها محل بحث، نقد و بررسی است در باب خشونت علیه زنان و جنبه‌های خصوصی و عمومی آن است. اینکه یک زن در خانه خود مورد ضرب و شتم همسر خود قرار می‌گیرد آیا یک موضوع خصوصی است؟ یا دارای جنبه عمومی بوده و باید جامعه به کمک این زنان بیاید؟
مجازات های متنوع، برای مردانی که زنان خود را تنبیه می‌کنند
دکتر علی کاظمی، قاضی دادگستری در گفت‌وگو با «قانون» در رابطه با خشونت علیه زنان در خانه توضیح داد: برای این موضوع مجازات‌های متنوعی در نظر گرفته شده است. یعنی در رابطه با مسائل جسمی اگر مرد به نحوی نسبت به همسر مرتکب ضرب و شتم شود که همسر آسیبی ببیند که دیه، حد یا قصاص داشته باشد به طور حتمی اعمال می‌شود.
مجازات‌های پیش‌بینی شده در قوانین کافی و کامل نیست
این‌حقوقدان ادامه داد: اگر مردی خشونتی را انجام دهد که از لحاظ روحی به زن آسیب برساند در این حالت دیه، ارش دارد به تناسب آن برخی مجازات‌ها جنبه عمومی هم خواهد داشت. البته باید توجه داشت مجازات‌ها و ضمانت‌های اجرایی پیش بینی شده در قوانین کافی و کامل نیست و در حال حاضر نمی‌تواند به انواع خشونت‌ها و ظلم‌هایی که مرد در فضای خانه نسبت به همسرانجام می‌دهد را پوشش دهد.
خشونت اقتصادی خشونتی دیگر علیه زنان
کاظمی در توضیح انواع خشونت علیه زنان افزود: یکی دیگر از خشونت‌ها که کمتر مورد توجه قرار گرفته، خشونت اقتصادی است. یعنی مرد، زن را در یک وضعیت خاص اقتصادی از جهت مالی، در سایر وضعیت ها قرار دهد که حالت‌های متنوعی دارد. اگر یک مرد تکالیف اقتصادی خود را نسبت به زن انجام ندهد یا زن را نسبت به منابعی که دارد ممنوع کند یعنی زن شاغل باشد مرد و حقوق او را بگیرد یا مالی به او ارث رسیده باشد، در این صورت مرد اجازه ندهد آن خانم از آن اموال استفاده کند که در قانون ما ترک انفاق نسبت به خانم ها دیده شده که عدم دسترسی و محروم نگه داشتن زنان از اموال خودشان دیده نشده است.
خشونت جنسی مرد علیه همسر در قوانین دیده نشده
این قاضی دادگاه خانواده در رابطه با خشونت جنسی نیز توضیح داد: یکی دیگر از انواع خشونت، خشونت جنسی است که در برخی کشورها تجاوز به همسر هم جرم انگاری شده که اگر به صورت فعل یا ترک فعل اعمال زناشویی انجام شود. اما اینجا این سوال مطرح می‌شود، برای ترک مسائل زناشویی آیا ما چنین چیزی را در قانون پیش‌بینی کرده ایم؟ آیا مرد می‌تواند بگوید یک سال وظایف خود را نسبت به همسرم انجام ندادم که تنبیه شود؟ ما در فقه داریم که مرد ممکن است ناشزه محسوب شود که ناشزه یا نشوز این است که از ادای تکالیف زناشویی خودداری کند. بخشی دیده شده که ممکن است مرد چنین کاری کند دراین حالت باید نسبت به مرد ممتنع از انجام وظایف زناشویی راهکارهایی اعمال شود که در حال حاضر در قوانین ما چنین چیزی وجود ندارد. یا اینکه ممکن است مرد نسبت به همسرش در انجام افعال ناروا با شیوه های غیر متعارف زناشویی یا خشونت‌هایی بیش از حد یا در زمانی که زن قادر به انجام وظایف زناشویی نیست، نسبت به او اعمالی را انجام دهد که در این حالت دو مسئله مطرح است. آیا زن در هر وضعیتی باید در هر شیوه تمکین کند؟ یا مرد باید به چنین شیوه‌هایی عمل کند؟ اینجاست که قوانین ما با الزام زن به تمکین دچار مشکل است. برخی نکات را در این دست داریم که خود زمینه ساز خشونت است. ولی مجموعا قوانین ما اجازه تمکین و برخوردهای همسر را به زن نمی‌دهد.
خشونت های خانگی علیه زنان باید جنبه عمومی داشته باشد
کاظمی در تبیین جنبه خصوصی و عمومی تنبیه زنان در خانه تصریح کرد: اگر بخواهیم به ضرب وشتم زنان به عنوان جرم خصوصی یا عمومی نگاه کنیم قطعا اگر این موارد باعث شود که نظم جامعه به هم بخورد و وجدان جامعه جریحه دار شود، نمی‌توان گفت جنبه خصوصی دارد بلکه جنبه عمومی دارد. مانند کودک آزاری که همه این موارد را دارای جنبه عمومی در قانون فرض کردیم زیرا وجدان جامعه را جریحه دار می‌کند. قطعا جامعه نمی‌پذیرد که آقایی همسر خود را در منزل به طور مثال در دستشویی حبس کند و هر روز هم او را تازیانه بزند. همان‌طور که در برخی اخبار گفته شده در برخی شهرها این اتفاق افتاده است که این موضوع وجدان جامعه را جریحه‌دار می‌کند. به اعتقاد بنده خشونت‌های خانگی علیه زنان باید جنبه عمومی داشته باشد حتی اگر خانم به خاطر حفظ آبرو شکایتی نکند این فضا وجود داشته باشد که دادستان این موضوع را پیگیری کند. این حقوقدان ادامه داد: خشونت علیه زنان مانند خشونت علیه کودکان نیست چون زنان بزرگسال محسوب می‌شوند و دارای اراده هستند و گاهی ممکن است خود بنا بر مسائلی نخواهند موضوعات داخل خانواده را در جایی مطرح کنند. این قاضی دادگستری تاکید کرد: لذا صد در صد نمی‌توان گفت که جنبه عمومی یا خصوصی دارد. بعضی کشور ها همه خشونت علیه زنان را از جنبه فمینیستی در نظر گرفته اند این کشورها آن چیزی که برای آنها مهم بوده صرفا حمایت از خانم ها بوده اما برخی کشورها رویکردی دارندکه از خانواده حمایت کرده اند چون موجودیت خانواده برای آنها مهم است. در برخی کشورها به این موضوع جنبه خصوصی در برخی دیگر جنبه عمومی داده اند که در موارد شدید و خاص جنبه عمومی مطرح شده است. در کشور ما ناگزیر هستیم چون خانواده طبق اصل ۱۰ قانون اساسی واحد بنیادین جامعه و مقدس است و مورد حمایت قانون اساسی، عرف و اخلاقیات جامعه با یک رویکرد خاصی به این جرایم نگاه کنیم که موجودیت خانواده از بین نرود. خانواده را قربانی حمایت از زنان به صورت محض، بدون توجه به خانواده نکنیم.
شرع و تنبیه زنان
در برخی متون دینی و مذهبی به تنبیه زنان اشاره شده است. مراجع تقلید هم این موضوع را به شیوه‌های مختلفی تفسیر و تعبیر کرده‌اند. برخی استفتائات مربوط به این موضوع را بازخوانی می‌کنیم:
آیت ا… خامنه ای
زدن زن جایز نیست مگر در مورد نشوز و طغیان با شرایطی که در کتاب تحریرالوسیله ذکر شده است.
آیت ا… شاهرودی
در شرایط و وضعیت خاصی که نافرمانی او با ترک سخن و ترک همخوابگی اصلاح نشود و با آرامش زدن ملایم و بدون ایجاد قرمزی و کبودی فقط به انگیزه هدایت و اصلاح او و منع پاشیدن کانون خانواده جایز است.
آیت ا… علوی گرگانی
در صورتی که زن تمکین نکند و با موعظه و قهر اصلاح نشود زدن او به مقدار کم به حدی که بدن کبود نشود مانعی ندارد.
آیت ا… مظاهری
توهین به زن، چه رسد زدن زن جایز نیست و آیه شریفه معنای خاص به خود دارد و مربوط به گفته شما نیست.
آیت ا… صافی گلپایگانی
در تبیین و تفسیر کریمه باید توجه داشت:
در ابتدای آیه خداوند متعال می فرماید در مرحله زنی که ناشزه است را نصیحت و موعظه کنید . سپس می فرماید: اگر نصیحت مؤثر واقع نشد از همخوابی با او اجتناب نمایید و در مرحله آخر دستور می دهد که اگر باز هم مؤثر نیفتاد زن را بزنید و در روایات می فرمایند ضرب باید به نوعی باشد که موجب صدمه به گوشت و استخوان نشود و خلاصه ضرب غیر شدید که موجب دیه نشود برای آگاهی بیشتر از تفسیر این آیه به تفاسیر معتبر شیعی از جمله مجمع البیان و تفسیر شیعی مراجعه کنید.
آیت ا… مدنی تبریزی
زدن زن فقط در صورتی جایز است که تمکین ندهد و آن هم بعد از مراحلی اول اینکه امر به‌معروف کند دوم قهر کند سوم جای خوابش را جدا کند و اگر این مراحل جواب نداد می تواند به‌صورت جزیی آن را بزند و در روایت است که پیامبر (ص) به چوب مسواک بعضی از همسرانشان را تادیب می فرمودند.
آیت ا… گرامی
اگر زن کار خلافی انجام دهد تربیت و مجازاتش به دست همسر بهتر از مامور دولت است .
به نقل از سایت روزنامه قانون
