ویژگی‌های یک قرارداد خوب نشر تشریح شد
سایت حقوقی دادآور
نشست «قراردادهای نشر: با تاکید بر شیوه‌های پرداخت» دقایقی پیش در تالار گفت‌وگوی بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. سید‌عباس حسینینیک و علیرضا رمضانی در این نشست، ویژگی‌های یک قرارداد خوب را تشریح کردند.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)نشست «قراردادهای نشر: با تاکید بر شیوه‌های پرداخت» امروز 19 اردیبهشت‌ماه با حضور مجید رهبانی، سردبیر نشریه جهان کتاب؛ سید‌عباس حسینینیک، مدیر انتشارات مجد و علیرضا رمضانی، موسس نشر مرکز در تالار گفت‌وگوی بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم مجید رهبانی اظهار کرد: دو طرف یک قرارداد خواسته‌ها و انتظاراتی از قرارداد دارند که باید این خواسته‌ها به صورت نسبی محقق شوند. چراکه رعایت حقوق ناشر و مولف در قرارداد‌ها، اصل و پایه است.
وی ادامه داد: باید در قراردادهای میان مولفان و ناشران موضوع بازچاپ کتاب‌ها به صورت شفاف میان طرفین مشخص شود. همچنین موعد پرداخت حقوق مولف در قرارداد‌ها باید مشخص شود و به صورت دقیق در موعد مشخص شده، پرداخت‌ها صورت بگیرد.
سرپرست نشریه جهان کتاب توضیح داد: پدید‌آورندگان آثار به صورت دائم یک اعتراض را تکرار می‌کنند که ما فقط حقوق نشر کاغذی‌مان را به ناشر واگذار می‌کنیم. اما در قراردادهایی که بین ما و ناشران تنظیم می‌شود سایر حقوق مربوط به اثر مثل تهیه فیلم و تئاتر نیز به ناشران واگذار می‌شود!
حوزه نشر بسیار پیشرفت کرده‌است
علیرضا رمضانی موسس نشر مرکز از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی با بیان اینکه قرارداد خوب قراردادی است که حداقل جزئیات را پیش‌بینی کرده باشد، گفت: اکنون حوزه نشر بسیار پیشرفت کرده است به گونه‌ای که شاهد کتاب الکترونیک، کتاب سخن‌گو و مباحث مربوط به کپی‌رایت هستیم که پیچیدگی این حوزه را دوچندان کرده است؛ قراردادی خوب است که جزئیات هرکدام از این مباحث را مطرح کند.
وی ادامه داد: قرارداد خوب در بازار راکد می‌تواند جلوی بسیاری از سوءتفاهم‌ها را بگیرد. اهمیت قرارداد‌ها در رکود بازار بیش از پیش خود را نشان می‌دهد چرا که می‌توانند با تفاسیر مشخصی که دربردارند زمینه درک متقابل طرفین را فراهم کنند و جلوی بسیاری از اختلافات را بگیرند.
موسس نشر مرکز افزود: متاسفانه قراردادهایی که اکنون موجودند یا بسیار کلی و مختصر هستند یا آنقدر طولانی و پیچیده هستند که اصلا قابل فهم نیستند. باید جنبه عمومی، حقوقی و مالی قرارداد‌ها مشخص شود.
رمضانی ادامه داد: قرارداد‌ها باید بعد از امضای قرارداد و پس از پرداخت پیش‌پرداخت، محدوده زمانی برای چاپ کتاب تعیین کنند و بعد از اتمام این محدوده زمانی، ناشر حق انتشار اثر را ندارد.
وی عنوان کرد: قرارداد‌ها باید تابع قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان باشد؛ متاسفانه بسیاری از نویسندگان، ناشران و هنرمندان این قانون را نخوانده‌اند و همین امر می‌تواند مشکلات و اختلافات زیادی را در حوزه نشر به‌وجود آورد.
این فعال عرصه نشر توضیح داد: در خارج از کشور، پرداخت‌ها در تمام انواع قرارداد‌ها براساس میزان فروش کتاب‌هاست نه براساس میزان کتاب تولید شده اما متاسفانه در ایران پرداخت‌ها براساس میزان کتاب‌های تولید شده انجام می‌شود. همیشه قرارداد‌ها بین طرفین محرمانه هستند و شخص ثالثی اجازه ورود به آن را مگر در شرایط اضطراری و قانونی ندارد.
رمضانی عنوان کرد: یک قرارداد خوب حدود پنج یا شش صفحه دارد و یک قرارداد بهتر حدود 8 صفحه دارد؛ قراردادهای کنونی متاسفانه به دلیل اینکه فقط کلیات را دربردارند نصف صفحه هستند که باعث ایجاد اختلاف می‌شوند.
حقوق مادی قابل واگذاری و حقوق معنوی غیرقابل واگذاری است
سید‌عباس حسینینیک، مدیر انتشارات مجد از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی اظهار کرد: قانون‌گذار درحقوق معنوی دو حق را پذیرفته است؛ نخستین حق، حق سرپرستی است. به این معنا که پدید‌آورنده حق سرپرست اثر را دارد یعنی اسم آن را نمی‌توان از روی اثر حذف کرد. دومین حق، حق تمامیت است به این معنا که فقط پدید‌آورنده می‌تواند بخشی از اثر را چاپ کرده و محتوای آن را زیاد یا کم کند.
مدیر انتشارات مجد ادامه داد: حقوق مادی اثر دو خصوصیت دارد؛ نخست اینکه قابل واگذاری است و دومین خصوصیت آن موقتی بودن آن است؛ پدید‌آورنده تا وقتی زنده است حقوق معنوی اثرش در اختیار اوست اما بعد از گذشت پنجاه سال از فوتش این حق به جامعه واگذار می‌شود.
حسینینیک غیرقابل واگذار بودن و دائمی بودن را از جمله ویژگی‌های حقوق معنوی اثر برشمرد و گفت: اثری که می‌‌خواهد چاپ شود باید دو شرط داشته باشد. نخست اینکه حقوق مادی و معنوی نویسنده را لحاظ کرده باشد و دومین شرط این است که ضوابط نشر کشور را رعایت کرده باشد.
وی توضیح داد: اگر پدید‌آورنده اعم از مولف، مترجم، هنرمند و غیره اثری را در منزل یا محل کارش به سلیقه خودش خلق کند، براساس قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان تا سی سال ناشر اولی می‌تواند کتابش را چاپ کند بعد از اتمام سی سال، ناشر دیگری حق انتشار آن را دارد.
حسینینیک توضیح داد: قراردادهای ناشی از استخدام نوع دیگر قرارداد‌ها است که در قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان لحاظ شده است و باید تا سی سال حقوق مادی و معنوی آن در نظر گرفته شود.
این فعال عرصه نشر با بیان اینکه قراردادهای نشر مهم‌تر، مشکل‌تر و پیچیده‌تر از سایر قراردادهای رایج کشور هستند گفت: قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان با تمام مشکلاتش تاکنون اجرا شده است اما به تازگی لایحه‌ای تحت عنوان لایحه حقوق مالکیت فکری و ادبی با حدود سی تا چهل ماده تصویب شده است و در انتظار اعلام وصول مجلس است. بنابراین می‌توان به جامعه فرهنگ و نشر تولد یک قانون نسبتا خوب را نوید داد.
