مختصات «قانون واضح»
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در این نوشتار، عناصر مربوط به ویژگی وضوح قانون – به عنوان یکی از مهمترین ویژگی های نشئت گرفته از آموزه « حاکمیت قانون» - مورد بررسی قرار گرفته است. در مقدمه نوشتار، برخی از مسائل نظری مربوط توضیح داده شده و سپس نکاتی راجع به سلسله مراتب مصوبات و ویژگی های قواعد حقوقی مطرح شده است. نویسنده این مقاله (جرارد گاسیگناک) در ادامه تاکید می کند که یکی از الزامات متناسب نگاه داشتن اندازه نظام حقوقی، اطمینان حاصل کردن از این مهم است که نظام حقوقی بی جهت فربه نشود؛ زیرا نظام حقوقی حجیم ، فهم قوانین را با دشواری مواجه می سازد. از دیگر قسمت های این نوشتار، توجه به عناصر شکلی قانون، از جمله ساختار قانون نظام حقوقی و همچنین زبان مصوبات است.
در ادامه این گزارش همچنین آمده است: «وضوح » به معنای سهولت فهم یا قابلیت درک است همچنین این اصطلاح ، معنای دو پهلو نبودن یا عدم ابهام را در بردارد. قانون واضح، سلسله مراتب ساده و دقیق قوانین را پیش فرض می گیرد. قوه قانونگذاری باید فعالیت خود را به آنچه که کاملا ضروری است محدود کند، بدین معنی که هنجارهایی باید به تصویب برسند که مستلزم منفعت عمومی اند و برای عموم ، ضرورت و عقلانی بودن آنها آشکار است.
وضوح یک مصوبه در وهله اول به دقت تهیه کنندگان پیش نویس در طراحی آن بستگی دارد. طی این بخش از کار، تصمیماتی که اتخاذ می شوند کیفیت یک مصوبه را تعیین می کنند؛ موضوعی که در دست مقررات گذاری است، سطح تقنینی، تراکم هنجاری و ساختار، لذا تهیه کنندگان پیش نویس قانون، استفاده از زبان ساده، مختصر و دقیق را تضمین می کنند و این که هم واژه شناسی حقوقی و هم واژه شناسی تخصصی زمینه مورد مقررات گذاری به دقت و به طور یکنواخت استفاده می شود. انتشار قانون نیز در مجموعه قوانین رسمی و نظام مند، کاربر را قادر می سازد که از قانون در هر زمان رهنمود دریافت دارد و فهرست شرایط وضوح قانون را تکمیل کند. بنابراین تهیه کنندگان پیش نویس قانون باید بپذیرند که مذاکرات پارلمانی معمولا دقت پیش نویس قانون را از طریق اصلاحات پراکنده تهدید می کنند تاثیری که قوه قانون گذاری نمی تواند برای بررسی عمیق آن وقت کافی اختصاص دهد.
